Cuma Hutbesini Dinlemekle İlgili Rivayetler ve Hükümler

Abstract

İslâm ibadet geleneğinde hutbe, dini ve toplumsal irşad faaliyetlerinin gerçekleştirildiği önemli bir uygulamadır. Hutbe sırasında cemaatin uyması gereken birtakım yasaklar rivayet kültürümüzde yer almaktadır. Bu rivayetler, hutbe dinlemeye engel olan konuşmayı, namaz kılmayı ve Kur’an okumayı içeren bir dizi yasağa işaret etmektedir. Hutbeyi dinlemenin hükmü, hutbe esnasındaki yasakların çerçevesi ve ilgili yasaklara dair fukahanın vermiş olduğu hükümler bu araştırmanın konusudur. Rivayetlere dayanarak, hutbe esnasında namaz kılınıp kılınmamasına dair fukahanın iki farklı yaklaşımı ortaya çıkmış; konuşmanın ise mekruh veya haram olduğu yönünde görüşler dile getirilmiştir. Selam vermek veya almak, hapşırana rahmet duasında bulunmak, imamın hutbesine iştirak etmek maksadıyla dualarına “âmin” demek ve Sevgili Peygamberimiz’in (s.a.v.) adı anıldığında salâtüselâm getirmek gibi detaylarda farklı değerlendirmeler yapılmıştır. Araştırmamızda söz konusu rivayetler ve hükümler ayrı ayrı değerlendirilmiş, hutbenin büyük bir önemi haiz olduğu ve cemaatin hutbeyi dinlemeye engel olacak her türlü davranıştan uzak durması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.