Bedî‘ İlminde Kelime Tekrarına Dayalı Söz Sanatlarında Tasnif Problemi

Abstract

Bedî‘ ilminde, mana ve lafızla ilgili olarak birçok edebi sanat bulunmaktadır. Bu söz sanatlarından kelime tekrarıyla ilgili olanların bazısı manayı güzelleştiren sanatlar içinde, bazısı lafzı güzelleştiren sanatlar içinde değerlendirilmiştir. Klasik ve modern belâgat eserlerinde manayla ilgili kelime tekrarı sanatları; müşâkele, irsâd, akis, terdîd ve müzâvece; lafızla ilgili söz sanatları reddü’l-acüz ale’s-sadr ve cinâs-ı mümâsil’dir. Bu çalışmada, kelime tekrarına dayalı söz sanatları incelenmiş olup bu sanatlardan irsâd ve reddü’l-acüz ale’s-sadr’ın bazen kelime tekrarıyla, bazen de kelime tekrarı dışında kullanıldıkları tespit edilmiştir. Bu iki sanatın; müşâkele, akis, terdîd, müzâvece ve cinâs-ı mümâsil’den daha geniş kapsamlı olduğu ve duruma göre onları kendi içinde barındırdığı anlaşılmıştır. Bu araştırmada, kelime tekrarı sanatları bir araya getirilerek aralarındaki farklara dikkat çekilmiştir. Bedî‘ ilminde bu sanatları konu edinen çalışmaya rastlanmamasının çalışmamızın önemini daha da arttırdığı düşünülmektedir.