Türkiye’de Lisanslı Depoculuk Sisteminin Tarım Piyasalarına Entegrasyonu ve Benimsenmesinin Önündeki Kısıtlar

Abstract

Bu çalışmanın amacı, tarım piyasalarının finansal piyasalarla buluşmasını ve ürün ihtisas borsacılığı ile türev piyasalara geçişini hızlandırmayı vadeden lisanslı depoculuk sisteminin, Türkiye’de beklenen başarıyı neden yakalayamadığını tespit etmektir. Bu amaçla çalışma, lisanslı depoculuk sisteminin tarım piyasalarına entegrasyonu ve üreticiler tarafından benimsenmesini engelleyen kısıtlara odaklanmıştır. Lisanslı depoculuk sisteminin üreticiye, sanayiciye, tüccara, tarımsal ve finansal piyasalara önemli avantajlar sunduğu literatürde birçok çalışmada yer almaktadır. Bu denli avantajlı bir sistemin benimsenmesini engelleyen unsurların belirlenmesi önemli görülmüştür. Yapılan araştırma ile, Türkiye’de lisanslı depoculuk sisteminin üreticide yeterince karşılık bulmamasının, gelişmekte olan diğer ülkelerde de aynı nedenlere bağlı olduğu tespit edilmiştir. Araştırma bulgularına göre, sistemin benimsenmesinde en önemli kısıt, lisanslı depo kapasitesinin yetersizliği, tarımın yapısal sorunları ve küçük ölçekli üreticiyi sisteme çekecek yeterli unsurun bulunmamasıdır. Türkiye ve gelişmekte olan çoğu ülkede tarımsal üretim, küçük çiftliklerde yapılmaktadır. Tarım sektörünün büyük çoğunluğunu oluşturan küçük aile çiftliklerinin sisteme katılımını sağlayacak politika ve motivasyon araçları geliştirilmediği sürece, sistemin amacına hizmet etmesi mümkün gözükmemektedir.