Research on the Self-efficacy Beliefs of Teachers Working in Anatolian Highschools Towards Implementing the Constructive Approach

Abstract

Yapılandırmacı yaklaşımın uygulanmasında en önemli rollerden birini öğretmenler üstlenmektedir. Öğretmenlerin bu rollerini yerine getirirken dikkate alınacak özelliklerinden biri ise öz-yeterlik inançlarıdır. Öz-yeterlik inancının öğrenme ortamlarındaki uygulamalara etkisinin öneminden hareketle, araştırmada öğretmenlerin yapılandırmacı yaklaşımı uygulamaya yönelik öz-yeterlik inançlarının düzeylerini belirlemek amaçlanmıştır. Araştırmada ayrıca öğretmenlerin oluşturdukları metaforlar da incelenmiştir. Karma desende tasarlanan araştırmanın evrenini, İstanbul ilindeki Anadolu liselerinde çalışan öğretmenler oluşturmaktadır. Örneklemin seçiminde tabakalı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada, evrende yer alan okullar, Merkezi Sınav Puanı yüzdelik dilimlerine göre homojen alt gruplara ayrılmıştır. Belirlenen alt tabakalardan örneklemler seçkisiz örnekleme yöntemi ile seçilerek örneklemin temsil gücü garanti altına alınmaya çalışılmıştır. Araştırmanın nitel boyutunda da aynı grup ile çalışılmıştır. Araştırmanın nitel boyutundaki çalışma grubu da, nicel boyut kapsamında örnekleme alınan öğretmenlerden oluşmaktadır. Araştırmanın nicel kısmında veriler, Öğretmenlerin Yapılandırmacı Yaklaşımı Uygulamaya Yönelik Öz-Yeterlik İnanç Ölçeği (YÖİÖ) ile toplanmıştır. Nitel kısımda ise öğretmenlerin yapılandırmacı anlayışa ilişkin sahip oldukları metaforlar belirlenerek üst ve alt öz-yeterlik düzeylerine göre sınıflandırılmıştır. Nicel verilerin analizinde çoklu varyans analizi (MANOVA) kullanılmış; nitel veriler ise içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Sonuçlar, öğretmenlerin yapılandırmacı yaklaşımı uygulamaya yönelik öz-yeterlik inanç düzeylerinin yüksek olduğunu göstermiştir. Öğretmenlerin ölçek puanları kıdem değişkenine göre anlamlı şekilde farklılaşırken, branş ve eğitim düzeyi değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermemiştir. Araştırmanın nitel boyutunda, 10 farklı kategori altında üretilen toplam 73 geçerli metafor incelenmiştir. Öz-yeterlik düzeyleri açısından alt ve üst grupta yer alan öğretmenlerin oluşturdukları metaforlara ilişkin kategoriler arasında bir farklılık gözlenmemiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar alan yazın ışığında tartışılarak araştırmacı ve uygulayıcılara yönelik öneriler geliştirilmiştir.