Niezrozumiały eksperyment czy społeczna interwencja? Konceptualizowanie literackiej awangardy na łamach lwowskich „Sygnałów”

Abstract

   Artykuł przedstawia analizę wypowiedzi na temat awangardy poetyckiej publikowanych na łamach lwowskiego miesięcz­nika Sygnały (1933–1939). Koniec lat trzydziestych XX wieku był czasem formułowania bilansów awangardowej tradycji, a wybrzmiewające na łamach Sygnałów głosy akcentowały potrzebę odniesienia awangardowych programów i realizacji poetyckich do wizji literatury reagującej społecznie. Celem artykułu jest ukazanie i skomentowanie sposobów pisania o awangardzie; odsłonięcie znaczeń jej przypisanych i strategii łączenia/rozdzielania formalnej poezji (z którą utożsamiano awangardę) z poezją zaangażowaną. Artykuł odnosi się polemicznie do powojennych opinii o Sygnałach jako środowisku wyraźnie zdystansowanemu wobec awangardowego formalizmu i eksperymentu, którym odmawiało związku ze społeczną świadomością. Wypowiedzi z lwowskiego miesięcznika są w artykule ukazane na tle przewartościowań formułowanych w ówczesnej krytyce radzieckiej, co pozwala oświetlić między innymi sposoby wprowadzania do dyskursu krytycznego zagadnień realizmu socjalistycznego jako tendencji przeciwnej awangardowemu formalizmowi, ale w Sygnałach ukazywanej w nieoczywistym dziś związku z rewizjami (nie: negacjami) awangardowej poetyki.