The Concept of Turk and Other Concepts Related to Turkishness in the Poems of Mağjan Jumabayulı

Abstract

Mağjan Jumabayulı 20. yüzyıl başındaki Kazak edebiyatının en önemli müelliflerinden biridir. Şiir, hikâye, makale türlerinde eser vermesinin yanında Pedagogika ‘Pedagoji’ isimli ilmî bir eser de kaleme almıştır. Şiir yeteneği çok genç yaşta fark edilen Mağjan Jumabayulı’nın ilk şiir kitabı henüz on dokuz yaşındayken basılmıştır. Şairin şiirleri büyük bir tefekkürün, geniş bir kültürün ve temelleri sağlam bir ideolojinin şiirleridir. Bu nedenle Mağjan Jumabayulı’nın ünü yalnızca yaşadığı zaman ve coğrafyayla sınırlı kalmamıştır. Mağjan Jumabayulı’nın eserlerini verdiği dönem Çarlık Rusya’nın son Bolşevik Rusya’nın ilk dönemleridir. Bu çalkantılı dönemde Rusya, tahakkümü altına almaya çalıştığı Türk halklarını geçmişinden ve diğer Türk soylu halklarla olan birliğinden ayırmaya çalışmış, buna karşılık olarak bu coğrafyalarda ve bu coğrafyalarda gelişen edebiyatlarda milliyetçilik akımları görülmeye başlamıştır. Mağjan Jumabayulı da bu akımdan etkilenmiş, şiirlerinde Türk kavramını ve Türklükle ilgili kavramları ateşli bir üslupla işlemiştir. Şair, Türkistan ‘Türkistan’, Oral Tawı ‘Ural Dağı’ gibi şiirlerinde ve Bayan Batır ‘Batur Bayan’, Qorqıt ‘Korkut’ gibi destansı şiirlerinde Türk kavramını ve Türklükle ilgili diğer kavramları sıklıkla kullanmıştır. Şairin şiirlerinde Türklükle ilgili pek çok kavramı görmek mümkündür. Bu çalışmada Mağjan Jumabayulı’nın şiirlerindeki Türk kavramı ve Türklükle ilgili kavramlar işlenmiştir. Kavramlarla ilgili kısa izahatlar verilmiş, kavramın geçtiği mısralar, örnek olarak sunulmuştur.