FROM THE STYLE OF AN ERA TO THE CHARACTER OF A REGION: ÇIKRIK MOSQUE HAND-DRAWN DECORATIONS

Abstract

ÖZ: Çıkrık Köyü günümüzde Çorum’un merkez ilçesine bağlıdır. Çıkrık Camii köy merkezinde yer almaktadır. Caminin inşa kitabesi bulunmamaktadır. Vakıf kayıtları arşivinde 1843 tarihli hatip ve imam atamasına dair belge caminin 19. yüzyılın ilk yarısında mevcudiyetini göstermektedir. Caminin giriş kapısı üzerinde yer alan tabelada 1904 tarihi okunmaktadır. Bu tarih caminin geçirdiği köklü bir onarıma ait olmalıdır. Camide gerçekleştirilen onarımlar caminin işlevselliğine yöneliktir. Camide işlevselliğe olduğu kadar estetik değerlere de önem verildiği harim mekânına girildiğinde anlaşılmaktadır. Harimde turkuaz rengin hâkim olduğu bitkisel motifler ve yazıdan müteşekkil kalem işi nakışlar yeni tarihlidir. Bu nakışlar sanatsal yaratımdan ziyade bir devrin geleneğinin bir bölge karakterine dönüşünü göstermesi açısından önemlidir. Bu çalışmanın amacı Çorum’da yüzyıllardır camileri süsleyen kalem işi nakış geleneğini Çıkrık Camii bağlamında irdelemektir. Çalışmada öncelikle Çıkrık Camii mimari ve süsleme özellikleri tanıtılarak belgelenmiştir. Ardından il merkezinden ilçelere ve köylere yayılan geleneğin kilit taşı olması sebebiyle Çorum, Çıkrık Köyü’nün 1990’lı yıllara kadar Mecitözü’ne bağlı bir köy olmasından kaynaklı Mecitözü ve Mecitözü’ne bağlı köylerde tespit edilen kalem işi nakışlarla süslü camilere bu çalışmada yer verilmiştir. Bahsi geçen bölgelerde camileri kalem işi nakışlarla süslemenin bir dönem üslubu olarak 18. yüzyıldan itibaren görüldüğünü, günümüzde ise geleneksel estetikçi anlayış ile kültürel pratiğe dönüştüğünü söylemek mümkündür.