Lari-Azn kurs dəyişmələrinin harmonik analizi

Abstract

İşdə 2016-2023 illər intervalında günlərin aylar şəklində ortalamasının zaman parçasını əhatə edən LARİ-AZN kurs dəyişmələrinin 90 sayda aylıq ortalamanın müşahidələri əsasında formalaşan zaman sıralarının davranışı zamandan asılı harmonik analiz metodu, Furye sırası yanaşması ilə orta kvadratik uzaqlaşma və approksimasiyanın orta xətası göstəricilərinə nəzərən ən adekvat modelin qurulması və məzənnənin dinamikasının öyrənilməsi məsələsi modelləşdirmənin komputer texnologiyası ilə tədqiq edilmişdir. MS EXCEL cədvəl redaktorunun harmonik analiz metodlarından istifadə etməklə harmonik rəqslər ayrılmış, bütün mümkün tezliklərə uyğun sinus və cosinus tipli faktor dəyişənlərinin əmsallarının statistik qiymətləndirilmələri hesablanmış, düz xətt trendli harmonik rəqsli modellər qurularaq məzənnənin dinamik proqnozu verilmişdir. Qurulmuş modellərin identifikasiyası, parametrlərin qiymətləndirilməsi, adekvatlığın yoxlanılması üçün zəruri statistik prosedurlar yerinə yetirilmişdir.