Klasik Arap Mizahında Çirkinlik

Abstract

Klasik Arap edebiyatı sahasında telif edilen zengin nevadir derlemeleri incelendiğinde, yüz çirkinliğine dair kaydedilen, bilimsel ve edebî açıdan incelemeyi hak edecek nitelik ve nicelikte anekdotik rivayete ulaşılmaktadır. Orta çağ Müslüman toplumu içerisinde her tür sosyal tabakada görülen çirkin karakterin ve mizahi figürün ele alındığı bu çalışma, sözkonusu dönem toplumlarının dinî yaşamları, kültürel kodları, gündelik yaşam biçimleri, hassasiyetleri, tabuları, siyasi anlayışları ve mizahı algılama biçimleri gibi çok çeşitli konularda önemli ipuçlar barındırmaktadır. Makalenin temel amacı, Arap mizah edebiyatında çirkinliğe dair kayda geçen zengin materyali, mizah ve folklor bağlamında Türk akademi çevrelerine tanıtmaktır. Diğer yandan edeb nükte müktesebatımıza önemli katkılar sağlayacağı kanaatinde olduğumuz bu makale, Türk mizahıyla Arap mizahının etkileşimine dair yapılacak karşılaştırmalı çalışmalara ışık tutmayı da hedeflemektedir. Makalede hicri III-XV. asırlar arasını kapsayan klasik dönemde Arap edebiyatı sahasında kaleme alınan eserler kaynak alınmıştır. Bu dönemde telif edilen her türden edebî eser taranmak suretiyle çirkinliğe dair kayıt altına alınan rivayetler tespit edilmiştir. Mizahi unsur içersin ya da içermesin çalışmanın amacına hizmet edebilecek hikâye, anekdot, nükte, hikemî söz, mesel vb. her nevi rivayet içerisinden bir seçki yapılmıştır. Muhtevayı daha anlaşılır ve estetik bir dille okuyucuya takdim etme düşüncesiyle ilgili rivayetlerin Türkçemize kazandırılmasında serbest çeviri tekniğine başvurulmuştur.