{"title":"NAXÇIVAN MR-İN TƏBİİ LANDŞAFTLARININ TRANSFORMASİYASININ SAV, NDV VƏ NDM İNDEKSLƏRİNDƏ YARATDIĞI DƏYİŞİKLİKLƏR","authors":"L.P. İbrahimova","doi":"10.59423/gnr.2023.47.24.006","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Məqalədə Naxçıvan MR ərazisində yayılmış landşaftları, onlarda transformasiya prosesini intensivləşdirən səbəbləri, həmçinin nəticələri təhlil edilmişdir. Landşaftların transformasiyası həm təbii, həm də antropogen təsirlər nəticəsində baş verir. Onların intensivliyi geosistemlərdə landşaftlarda geri dönməyən dəyişikliklər yarada bilir. Tədqiqat zamanı müasir metodlardan istifadə edilmişdir. Landsat 5, 8 və 9 peykinin məlumatları emal edilmiş və nəticələr müqayisə edilmişdir. Bitki örtüyünü öyrənmək və müqayisə etmək üçün SAV və NDV indeksindən, su örtüyünü təhlil etmək üçün NDW və NDM indeksindən istifadə edilmişdir. Landsat 5 peykinin 1987-ci ilə aid olan, Landsat 8 və 9 peykinin 2022-ci ilə aid olan şəkilləri emal edilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, antropogen və təbii təsirlər nəticəsində landşaftın komponentləri dəyişilmişdir. Su hövzələrində suyun səviyyəsi azalmış, sahəsi kiçilmiş, bitki ilə örtülmə dərəcəsi zəifləmişdir. Həmçinin rütubətlilik aşağı düşmüşdür. SAV indeksinin mənfi qiymət aldığı ərazilərin sahəsi 91% kiçilmiş,müsbət indeksli ərazilərin sahəsi isə artmışdır. NDM indeksinin 0,2-ə qədər olduğu ərazilərin sahəsi artmış, digər indeksli ərazilərin sahəsi isə kiçilmişdir. NDW indeksinin 0,4-ə qədər olan ərazilərin sahəsi artmış, indeksin 0,4-dən yüksək olduğu ərazilərin sahəsi kiçilmişdir.","PeriodicalId":44739,"journal":{"name":"Geography and Natural Resources","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.3000,"publicationDate":"2024-02-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Geography and Natural Resources","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.59423/gnr.2023.47.24.006","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"Q4","JCRName":"GEOGRAPHY","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
Abstract
Məqalədə Naxçıvan MR ərazisində yayılmış landşaftları, onlarda transformasiya prosesini intensivləşdirən səbəbləri, həmçinin nəticələri təhlil edilmişdir. Landşaftların transformasiyası həm təbii, həm də antropogen təsirlər nəticəsində baş verir. Onların intensivliyi geosistemlərdə landşaftlarda geri dönməyən dəyişikliklər yarada bilir. Tədqiqat zamanı müasir metodlardan istifadə edilmişdir. Landsat 5, 8 və 9 peykinin məlumatları emal edilmiş və nəticələr müqayisə edilmişdir. Bitki örtüyünü öyrənmək və müqayisə etmək üçün SAV və NDV indeksindən, su örtüyünü təhlil etmək üçün NDW və NDM indeksindən istifadə edilmişdir. Landsat 5 peykinin 1987-ci ilə aid olan, Landsat 8 və 9 peykinin 2022-ci ilə aid olan şəkilləri emal edilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, antropogen və təbii təsirlər nəticəsində landşaftın komponentləri dəyişilmişdir. Su hövzələrində suyun səviyyəsi azalmış, sahəsi kiçilmiş, bitki ilə örtülmə dərəcəsi zəifləmişdir. Həmçinin rütubətlilik aşağı düşmüşdür. SAV indeksinin mənfi qiymət aldığı ərazilərin sahəsi 91% kiçilmiş,müsbət indeksli ərazilərin sahəsi isə artmışdır. NDM indeksinin 0,2-ə qədər olduğu ərazilərin sahəsi artmış, digər indeksli ərazilərin sahəsi isə kiçilmişdir. NDW indeksinin 0,4-ə qədər olan ərazilərin sahəsi artmış, indeksin 0,4-dən yüksək olduğu ərazilərin sahəsi kiçilmişdir.
期刊介绍:
Geography and Natural Resources publishes information on research results in the field of geographical studies of nature, the economy, and the population. It provides ample coverage of the geographical aspects related to solving major economic problems, with special emphasis on regional nature management and environmental protection, geographical forecasting, integral regional research developments, modelling of natural processes, and on the advancement of mapping techniques. The journal publishes contributions on monitoring studies, geographical research abroad, as well as discussions on the theory of science.