Odpowiedzialność za wydanie i wykonanie rozkazu o treści przestępnej w świetle ustawodawstwa karnego obowiązującego w II Rzeczypospolitej

Abstract

Jednym z wyzwań odrodzonego po odzyskaniu niepodległości państwa polskiego było dążenie do ujednolicenia sądownictwa, w tym prawa karnego wojskowego. Droga do sukcesu nie była łatwa i w dużej mierze zależała od efektów prac nad kodyfikacją prawa karnego powszechnego. Losy obu wielkich kodeksów z 1932 r. były więc ze sobą splecione, zwłaszcza w zakresie odpowiedzialności karnej żołnierza za przestępstwo pospolite. Celem artykułu jest przedstawienie regulacji prawnych dotyczących tego zagadnienia obowiązujących w okresie II Rzeczypospolitej w ujęciu ewolucyjnym. Analizie poddano zakres przedmiotowy i uwarunkowania formalne rozkazu w sprawach służbowych wobec żołnierzy oraz zasady odpowiedzialności związane z jego wydaniem i wykonaniem, ze szczególnym uwzględnieniem dynamicznie rozwijającej się w tym czasie zasady indywidualizacji winy. W tym celu porównano regulacje ustawodawstwa wojskowego z niektórymi instytucjami prawa karnego powszechnego, takimi jak podżeganie, pomocnictwo oraz – w mniejszym stopniu – nieodparty przymus.