Być i być Estończykiem, nie być subalternem. O bohaterach prozy historycznej Jaana Krossa uwag kilka

Abstract

Niniejszy artykuł zawiera analizę trzech utworów estońskiego pisarza Jaana Krossa (Trzy bicze czarnej śmierci, Immatrykulacja Michelsona, Kamienie z nieba) z uwzględnieniem badań postkolonialnych. We wszystkich utworach główni bohaterowie, z pochodzenia Estończycy, robią wiele, żeby nadać zarówno sobie samym, jak i swoim rodakom, podmiotowość, uwolnić się z pozycji osoby zdominowanej przez najeźdźców i kolonizatorów; postacie te próbują mówić swoim własnym głosem, nie chcą być dłużej subalternami. W analizowanych utworach w roli wspomnianych kolonizatorów występuje w pierwszej kolejności ludność niemieckojęzyczna, w mniejszym zaś – Rosjanie. Chociaż akcja osadzona jest w trzech różnych stuleciach, to problemy, z którymi przychodzi zmagać się Estończykom są bardzo podobne – chodzi o podporządkowanie polityczne, cywilizacyjne i kulturowe.