PAZARLAMA ÇEVİKLİĞİ ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇEYE UYARLANMASI (GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI)

Abstract

ÖZET Bu çalışmada Zhou J., Mavondo F. ve Saunders S.G. (2019)’in geliştirmiş oldukları Pazarlama Çevikliği ölçeği, Türkçeye uyarlanması yapılmıştır. 15 sorudan meydana gelen ölçek soruları işletmelerde pazarlama departmanında yönetici konumunda olan katılımcılara uygulanarak 251 adet anket verisi toplanmıştır. Ölçeğin dil geçerliliği için İngilizce alanında uzman iki akademisyenin çevirileri yapması ile, ölçek maddelerinin gramer ve cümle yapıları incelenmiş, ters çeviri yöntemiyle çeviri kontrol edilmiştir. Alana hâkim dört akademisyen ile ölçek maddeleri ölçülmek istenen kavramla ilişkisi ve Türk kültürüne uygunluk açısından denetlendikten sonra, anket formuna son hali verilmiştir. Ölçeğin yapı geçerliliğini analiz etmek amacıyla güvenilirlik analizi ve geçerlilik analizleri yapılmıştır. Yapılan Açıklayıcı Faktör Analizi (AFA) ile dört faktörlü pazarlama çevikliği alt boyutları proaktiflik, cevap verebilirlik, esneklik ve hız olarak belirlenmiştir. AFA sonucuna göre KMO değeri 0,834 olarak bulunmuş, dört faktörlü ölçeğin toplam varyansın %55.088’ni açıkladığı görülmüştür. AFA’dan elde edilen madde-faktör yapısının doğrulayıcı faktör analizi (DFA) ile model uyumu tekrar test edilmiştir. Buna göre pazarlama çevikliği ölçeğinin dört faktörlü yapısının doğrulandığı görülmüştür. (X2 = 130,675, df = 83, X2/df = 1,574, RMSEA = 0.04, GFI = 0.93, AGFI = 0.90, CFI = 0.93, TLI = 0.92). Buna göre model anlamlı bulunarak, pazarlama çevikliği ölçeğinin madde-yapı ilişkisinin geçerliliği, modelde bir değişikliğe gidilmeden dört alt boyut ve 15 madde ile desteklenmiştir. Ölçeğin güvenilirliği α=0,813 olarak bulunmuştur. Elde edilen bulgular pazarlama çevikliği ölçeğinin Türkçe ölçeğinin kabul edilebilir değerlerde güvenilir ve geçerli bir ölçme aracı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.