FACTORS AFFECTING THE PRICE OF ELECTRICITY IN THE COMPETITIVE MARKET IN KAZAKHSTAN

Abstract

Қазіргі уақытта елде болып жатырған тұрақсыз экономикалық жағдай және тарифтердің өсуі қоғамда наразылық тудыруы әбден мүмкін. Мақалада елдегі электр энергия көтерме сауда нарығының негізгі сегменттерінің жұмыс істеу ерекшеліктері қарастырылды. Өндіруші компаниялардың бәсекеге қабілеттілігіне әсер ететін факторлар, сондай-ақ электр энергия бағасының құрылымына әсер ететін реттелетін және реттелмейтін факторлар анықталып, электр энергиясы нарығындағы тұтынушылар арасындағы баға айырмашылығы талданды. Осы зерттеудің негізгі қорытындыларының бірі тұтынушылардың жекелеген санаттары үшін мемлекеттік субсидиялау арқылы электр энергиясы тарифтерін жасанды түрде шектеу тиімсіздігі анықталды. Себебі, мұндай шаралар электр энергия нарығындағы бәсекелестіктің бұрмалануына және ресурстарды тиімсіз пайдалануға әкелуі мүмкін. Оның орнына нарықтағы бәсекелестікті арттыруға және электр энергиясын өндіру мен бөлудің тиімділігін арттыруға бағытталған энергетика саласында реформалар жүргізу қажет екендігі атап өтілді. Зерттеудің практикалық маңыздылығы болып еліміздің энергетикалық кешенінің тиімділігін арттыру жөніндегі іс-шараларды әзірлеу және жүзеге асыру үшін теориялық және ғылыми-әдістемелік негіз ретінде пайдаланылуы мүмкін. Сондай-ақ тұтынушылардың әртүрлі санаттары үшін электр энергиясы тарифтерінің құрылымын талдауға және осы санаттар үшін электр энергиясын тасымалдау шығындарын азайту шараларын әзірлеуге болады. The current unstable economic situation and the increase in tariffs in the country may cause discontent in society. The article considers the main segments of the country's wholesale electricity market. The factors affecting the competitiveness of generating companies, as well as regulated and unregulated factors affecting the structure of electricity tariffs, are determined, and the price difference between consumers in the electricity market is analyzed. One of the main conclusions of this study was the ineffectiveness of artificial containment of electricity tariffs through government subsidies for certain categories of consumers. These measures can lead to market distortions and inefficient use of resources. It should be noted that it is necessary to carry out reforms in the energy sector aimed at strengthening competition in the market and increasing the efficiency of production and distribution of electricity. The practical significance of the study lies in the fact that it can be used as a theoretical and scientific-methodological basis for the development and implementation of measures to improve the efficiency of the country's energy complex. It is also possible to analyze the structure of electricity tariffs for various categories of consumers and develop measures to reduce the cost of electricity transmission for these categories.