TYANA ANTİK KENTİ SU KEMERLERİ VE ROMA HAVUZU ÜZERİNE GENEL BİR DEĞERLENDİRME

Abstract

MÖ II. bin yılın ilk yarısından itibaren yerleşim gören Tyana’nın kalıntılarından günümüze kadar ulaşabilmiş az sayıda yapı mevcuttur. Bu durumun gerekçesi olarak kentin doğu ve batı medeniyetleri arasında bir geçiş noktası olmasından dolayı pek çok kez tahrip edilmesi ve modern kentleşme gösterilmektedir. Buna karşın iyi korunmuş yapılar arasında kentin su ihtiyacını karşılamaya yönelik inşa edilen havuz ve su kemerleri halen büyük oranda korunmaktadır. Roma’nın güçlü siyasi otoritesini ön plana çıkarmak ve en önemlisi de kentin su ihtiyacını karşılaması kemerlere verilen önemi artırmıştır. Kent en parlak çağını Roma Dönemi'nde yaşamış, kentin birçok yapısı bu dönemde inşa edilmiş ve bazıları günümüze kadar ulaşabilmişlerdir. Roma İmparatorluk Dönemi’nde Hadrianus’tan başlayarak Severuslar Dönemi’ne kadar kente verilen önemin kesintisiz devam ettiği arkeolojik buluntulardan açıkça görülmektedir. Kent MS 213 yılında İmparator Caracalla tarafından Roma kolonisi haline getirilmiştir. Bu dönemde kente verilen önemin artması ve Caracalla Dönemi'nde kentte çeşitli imar faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi kentteki anıtsal yapıların ortaya çıkmasındaki en büyük gerekçelerden biri sayılmaktadır. Roma Havuzu’nda, kanallarda ve su kemerlerinde yapılan kazılar sonucunda ele geçen arkeolojik bulgular ve antik kaynaklar aracılığıyla Roma Havuzu ve Su Kemerlerinin MS III. yüzyılın başlarında inşa edilmiş olduğu anlaşılmıştır. 2021 yılı itibariyle Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Türk Tarih Kurumu'nun destekleri ile Tyana kentinde bulunan su kemerlerinin röleve restitüsyon ve restorasyon projeleri tamamlanmış böylelikle su kemerleri üzerinde bilimsel çalışmalar için önemli bir adım atılmıştır. Doğal olarak su kemerleri ile bağlantılı bir yapı olması sebebiyle çalışmada Roma Havuzu’na da yer verilmiştir.