Cami Kütüphane Vakfiyelerinden Nizamnamelere Kitapları Koruma Yöntemleri

Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi Pub Date : 2023-11-14 DOI:10.16985/mtad.1306414

Sevgi Di̇ker

{"title":"Cami Kütüphane Vakfiyelerinden Nizamnamelere Kitapları Koruma Yöntemleri","authors":"Sevgi Di̇ker","doi":"10.16985/mtad.1306414","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Halk kütüphanesi olarak çalışan Osmanlı cami kütüphanelerinin vakfiyelerinin çoğu günümüze ulaşmıştır. Kitap vâkıfları tahmin edilenden daha fazladır. İlk dönemlerdeki sıklıkla camilere, tekke ve zaviyelere kurulan birkaç dolaplık kütüphanelerin yerini zamanla müstakil kütüphaneler almıştır. Vâkıfın kitap listesini, kimlere ne şartlarda hizmet verileceğini, teşkilatlanmasını belirleyen bu vakfiyeler, kitaplarının bakımsızlıktan, yırtılmaktan ve hırsızlıktan korunmasını sağlayacak maddeleri de kapsar. Kitap vâkıflarının en önemli sorunu kitaplarının bekası olduğundan vakfiyelerde kitapları korumak için birçok önlem alınmıştır. Ancak 19. yüzyıla gelindiğinde atıl kalan cami kütüphanelerindeki kitaplar hızla eksilmeye başlar. Yurtiçinde ve yurtdışında satılmaya başlayan vakıf kitaplarını korumakla ilgili ilk önlemler Evkaf-ı Hümayun Nezareti tarafından alınmaya çalışılmıştır. Vakıf kitapları yurtdışına kaçırılıyorsa da ilk Asar-ı Atika Nizamnâmelerinde koruyucu maddeler yer almaz. Vakıf kitapların tespit ve kayıt çalışmalarının başlaması koleksiyonları bilinir hale getirmiş, Evkâf-ı İslâmiye Müzesi bir kısmını kurtarmıştır. Bu çalışmada cami kütüphanelerine, vakfiyelerdeki kitapları koruma önlemlerine, yaşanan sıkıntılara ve vakıf kitaplarının devlet malı olarak korunma serüvenine yer verilmiştir.","PeriodicalId":320054,"journal":{"name":"Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi","volume":"13 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2023-11-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.16985/mtad.1306414","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Abstract

Halk kütüphanesi olarak çalışan Osmanlı cami kütüphanelerinin vakfiyelerinin çoğu günümüze ulaşmıştır. Kitap vâkıfları tahmin edilenden daha fazladır. İlk dönemlerdeki sıklıkla camilere, tekke ve zaviyelere kurulan birkaç dolaplık kütüphanelerin yerini zamanla müstakil kütüphaneler almıştır. Vâkıfın kitap listesini, kimlere ne şartlarda hizmet verileceğini, teşkilatlanmasını belirleyen bu vakfiyeler, kitaplarının bakımsızlıktan, yırtılmaktan ve hırsızlıktan korunmasını sağlayacak maddeleri de kapsar. Kitap vâkıflarının en önemli sorunu kitaplarının bekası olduğundan vakfiyelerde kitapları korumak için birçok önlem alınmıştır. Ancak 19. yüzyıla gelindiğinde atıl kalan cami kütüphanelerindeki kitaplar hızla eksilmeye başlar. Yurtiçinde ve yurtdışında satılmaya başlayan vakıf kitaplarını korumakla ilgili ilk önlemler Evkaf-ı Hümayun Nezareti tarafından alınmaya çalışılmıştır. Vakıf kitapları yurtdışına kaçırılıyorsa da ilk Asar-ı Atika Nizamnâmelerinde koruyucu maddeler yer almaz. Vakıf kitapların tespit ve kayıt çalışmalarının başlaması koleksiyonları bilinir hale getirmiş, Evkâf-ı İslâmiye Müzesi bir kısmını kurtarmıştır. Bu çalışmada cami kütüphanelerine, vakfiyelerdeki kitapları koruma önlemlerine, yaşanan sıkıntılara ve vakıf kitaplarının devlet malı olarak korunma serüvenine yer verilmiştir.

查看原文本刊更多论文

从清真寺图书馆捐赠到条例的图书保护方法

奥斯曼清真寺图书馆作为公共图书馆的大部分捐赠品得以保存下来。捐赠图书的数量远高于预期。早期经常在清真寺、苦行僧住所和苦行僧集会所建立的少数内阁图书馆，随着时间的推移被独立的图书馆所取代。这些捐赠确定了捐赠者的图书清单、图书的服务对象和条件以及图书的组织，还包括保护图书免受疏忽、撕毁和盗窃的条款。由于图书捐赠最重要的问题是图书的存续，因此在捐赠中采取了许多措施来保护图书。然而，到了 19 世纪，闲置清真寺图书馆中的书籍开始迅速减少。Evkaf-ı Hümayun 的 Nezareti 首次采取了保护基金会书籍的措施，这些书籍开始在国内外销售。虽然基金会的书籍被走私到国外，但第一批 Asar-ı Atika Nizamnâmes 中并没有保护条款。开始对宗教基金书籍进行鉴定和登记后，这些藏书才为人所知，埃夫卡夫-伊斯拉米耶博物馆保存了其中的一部分。本研究包括清真寺图书馆、宗教基金的图书保护措施、遇到的问题以及将宗教基金图书作为国家财产进行保护的冒险。

本文章由计算机程序翻译，如有差异，请以英文原文为准。

求助全文

约1分钟内获得全文求助全文

来源期刊

Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi

自引率

0.00%

发文量