Dijital Selefi Vaizlerin Müslüman Kimliğine Atfettikleri Tanım ve Roller

Abstract

Türkiye’de dini gruplardan olan Selefi cemaatler günümüzde kamuoyunun gündemini meşgul ederek dikkatleri üzerlerine çekmesi nedeniyle Selefi gruplar üzerine bir çalışmanın gereksinimi ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda, dijital selefi vaizlerin Müslüman kimliği üzerindeki tanımlamaları ve inşa biçimleri konulu bu çalışma, yeni medya araçlarından YouTube'da çeşitli vaazların derinlemesine analizi yoluyla ortaya konmuştur. Araştırmaya dahil edilen 6 tane Selefi tebliğci tarafından verilen bu vaazlar, ülkedeki Selefi düşünceyi şekillendiren temel ilkeler, inançlar ve yorumlar hakkında fikir vermektedir. Yöntem olarak nitel araştırma yaklaşımlarından vaka (durum) çalışması yaklaşımının benimsendiği bu araştırmada veri kaynağı olarak kullanılan videolar tematik içeriklerine, tebliğcilerine ve bağlamlarına göre belirlenmiş ve kategorilere ayrılmıştır. Daha sonra bu vaazlar üzerinde içerik analizi yapılmıştır. Bu süreç, Selefi grupların Müslüman kimliğine ilişkin tanımlamaların ve bunların vaazlar aracılığıyla nasıl inşa edildiğinin daha derin bir şekilde anlaşılmasını sağlamıştır. Müslüman kimliği selefi vaizler tarafından yeni tanım ve rollerle inşa edilmekte ve toplumda yeni bir Müslüman tipoloji ortaya konmaktadır. Müslüman kimliğine atfedilen tanım ve roller selefi vaizlere göre değişiklik gösterdiği ortaya çıkmıştır. Kimi tanımlamalara göre Müslüman kimliği kapsayıcı iken, kimi tanımlamalara göre ise dışlayıcı ve ötekileştiricidir. Bu çevrimiçi vaazların erişilebilirliği ve geniş erişimi, Selefi tebliğcilerin yorumlarını ve inançlarını geniş bir kitleye yaymalarını sağlamakta ve böylece daha geniş ölçekte Selefi anlayışa uygun Müslüman dini kimliğinin inşasını etkilemektedir. Bu araştırma böylece Selefi ideolojinin inşası ve yeni medya üzerinden yayılma mekanizmalarının anlaşılmasına önemli ölçüde katkıda bulunmakta ve bu alanda daha fazla araştırma için önemli bir kaynak olarak hizmet etmektedir.