Türkiye Örneğinde Kalkınmanın Yapı Taşları Olarak Kamu İktisadi Teşebbüsleri

Abstract

Bu çalışmada ekonomik kalkınma sürecinde Kamu İktisadi Teşebbüslerinin (KİT) merkezi önemine dikkat çekilmektedir. KİT’ler, gelişmekte olan ülkelerin kalkınma ve sanayileşme sürecini başlatmak ve ileri sanayi ülkeleriyle aradaki kalkınma açığını kapatabilmek için başvurdukları en önemli politika araçlarından biridir. Diğer taraftan KİT’lere ulus devletler tarafından içselleştirilmiş olan kalkınma idealinin somut yansıması olarak bakılmaktadır. Bu doğrultuda KİT’ler gelişmekte olan ülkelerde ekonomik kalkınmanın sağlanması, temel sanayilerin kurulması, işsizliğin ve bölgesel dengesizliklerin azaltılması gibi hedeflerle kurulmuştur. Türkiye’de de KİT’lerin temel kuruluş gerekçesi ekonomik kalkınmayı sağlamak olmuştur. Özellikle 1930-1950 yılları arasında Türkiye ekonomisinin omurgasını KİT’ler oluşturmuştur. Bu dönemde KİT’lerin temel işlevleri ana sanayilerin kurulması, sermaye birikiminin oluşturulması ve yeni teknolojilerin geliştirilmesi olarak belirlenmiştir ve KİT’ler bu işlevleri başarıyla ifa etmişlerdir. Literatürdeki genel kanaat KİT’lerin olmaması durumunda Türkiye ekonomisinin bugünkü gelişmişlik düzeyine ulaşmasının zor olacağı yönündedir.