Eski Anadolu Türkçesi, Türkiye Türkçesi ve Türkiye Türkçesi Ağızlarında Tek Şekilli, Çok İşlevli Yapım Ekleri

Abstract

Dillerin yaşamlarını uzun yıllar devam ettirebilmesi için üretkenliğe ve canlılığa ihtiyaçları vardır. Her dilin kuralları birbirinden farklı olduğu için bu devamlılığı farklı yollardan karşılarlar. Eklemeli dil grubunda olmayan Batı dillerinde, yeni kelime yapma yöntemlerinden biri olarak genellikle kelime birleştirme yolu tercih edilmiştir. Eklemeli dillerde ise yapım ekleri ne kadar fazla ve işlek olursa dil de o kadar canlı ve üretkendir. Türk dilinin üretkenliğini de bu yapım ekleri karşılar. Bu çalışmada, Eski Anadolu Türkçesi, Türkiye Türkçesi ve Türkiye Türkçesi ağızlarında var olan yapım ekleri karşılaştırılarak bunlarda ortak kullanılan yapım ekleri tespit edilmiştir. Bu yapım eklerinden tek şekilli, ancak çok işlevli yapım ekleri üzerinde ayrıntılı bir şekilde durulmuştur. İsimden isim, isimden fiil, fiilden isim ve fiilden fiil yapım eklerinde ortak olarak kullanılan yedi ek tespit edilmiş, hangi yapım eki için kullanılmış ise onunla ilgili örnekler verilmiştir. Araştırma sonunda, Türkçenin isim ve fiil köklerine getirilen yapım eklerinin daha çok isim yapma işlevinde kullanıldığı görülmüştür. Ayrıca Eski Anadolu Türkçesi, Türkiye Türkçesi ve Türkiye Türkçesi ağızlarında kesintisiz olarak kullanılan yapım eklerinin bütün yapım ekleri içindeki oranı da yaklaşık dörtte birdir. Bu da tespit edilen yapım eklerinin diğerlerine göre daha işlek, daha sürekli ve daha canlı olduğunu göstermektedir.