İDİL BULGAR YAZITLARINDAN MODERN ÇUVAŞ TÜRKÇESİNE İSİMLERDE ÇOKLUĞUN İŞARETLENMESİ

İdil Ural Araştırmaları Dergisi Pub Date : 2023-12-25 DOI:10.47089/iuad.1405893

İbrahim Arikan

{"title":"İDİL BULGAR YAZITLARINDAN MODERN ÇUVAŞ TÜRKÇESİNE İSİMLERDE ÇOKLUĞUN İŞARETLENMESİ","authors":"İbrahim Arikan","doi":"10.47089/iuad.1405893","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Türk dilinin tarihsel Ogur kolunun modern temsilcisi olan Çuvaş Türkçesi isimlerin çokluk şeklini yapmak için kullandığı ek ile diğer Türk lehçelerinden farklılaşır. Modern metinlerine 18. yüzyıldan itibaren ulaşabildiğimiz Çuvaş Türkçesinin en eski metinleri olarak da kabul edilen İdil Bulgar Yazıtlarında Çuvaş Türkçesinde de kullanılan çokluk eki ilk kez tanıklanabilmektedir. Bu ekin Çağdaş Çuvaş Türkçesinin ilk metinlerinden başlayarak standart bir yazı dili halini aldığı 20 yüzyıl. başına kadar farklı biçimlerinin olduğu görülmektedir. Bu makalede Çağdaş Çuvaş Türkçesinin 18.yy. metinlerinden başlayarak yapılan taramalarda tanıklanan çokluk ekinin farklı biçimleri makale içerisinde örnekleriyle anlatılmaya çalışılmıştır. Çuvaş Türkçesinin çokluk ekinin 18. yüzyıl ve 19. yüzyıl metinlerinde tanıklanan farklı biçimlerinin dilbilgiselleşme yoluyla genişleyen biçimlerle birlikte yine dilbilgiselleşme yoluyla daralan biçimler olduğu da tespit edilmiştir. Çuvaş Türkçesinin çokluk ekinin tespit edilen farklı biçimleri için gelişim seyri gösterilmeye çalışılmıştır.","PeriodicalId":505616,"journal":{"name":"İdil Ural Araştırmaları Dergisi","volume":"12 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2023-12-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"İdil Ural Araştırmaları Dergisi","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.47089/iuad.1405893","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Abstract

Türk dilinin tarihsel Ogur kolunun modern temsilcisi olan Çuvaş Türkçesi isimlerin çokluk şeklini yapmak için kullandığı ek ile diğer Türk lehçelerinden farklılaşır. Modern metinlerine 18. yüzyıldan itibaren ulaşabildiğimiz Çuvaş Türkçesinin en eski metinleri olarak da kabul edilen İdil Bulgar Yazıtlarında Çuvaş Türkçesinde de kullanılan çokluk eki ilk kez tanıklanabilmektedir. Bu ekin Çağdaş Çuvaş Türkçesinin ilk metinlerinden başlayarak standart bir yazı dili halini aldığı 20 yüzyıl. başına kadar farklı biçimlerinin olduğu görülmektedir. Bu makalede Çağdaş Çuvaş Türkçesinin 18.yy. metinlerinden başlayarak yapılan taramalarda tanıklanan çokluk ekinin farklı biçimleri makale içerisinde örnekleriyle anlatılmaya çalışılmıştır. Çuvaş Türkçesinin çokluk ekinin 18. yüzyıl ve 19. yüzyıl metinlerinde tanıklanan farklı biçimlerinin dilbilgiselleşme yoluyla genişleyen biçimlerle birlikte yine dilbilgiselleşme yoluyla daralan biçimler olduğu da tespit edilmiştir. Çuvaş Türkçesinin çokluk ekinin tespit edilen farklı biçimleri için gelişim seyri gösterilmeye çalışılmıştır.

查看原文本刊更多论文

从伊利尔的保加利亚铭文到现代楚瓦什土耳其语中名词的复数标记

楚瓦什突厥语是历史上突厥语奥古尔语分支的现代代表，它与其他突厥方言的不同之处在于用于构成名词复数形式的后缀。在被认为是楚瓦什突厥语最古老文本的 "田园保加利亚铭文"（Idyll Bulgarian Inscriptions）中，首次出现了楚瓦什突厥语中也使用的复数后缀。从当代楚瓦什突厥语的第一批文本开始，到 20 世纪初楚瓦什突厥语成为标准书面语言为止，这个后缀有不同的形式。本文试图通过举例说明从 18 世纪当代楚瓦什突厥语文本开始的扫描中出现的复数后缀的不同形式。研究发现，18、19 世纪楚瓦什土耳其语文本中的复数后缀的不同形式既有通过语法化而扩展的形式，也有通过语法化而收缩的形式。本文试图展示楚瓦什土耳其语复数后缀不同形式的发展过程。

本文章由计算机程序翻译，如有差异，请以英文原文为准。

求助全文

约1分钟内获得全文求助全文

来源期刊

İdil Ural Araştırmaları Dergisi

自引率

0.00%

发文量