Akseki İlçesi Emiraşıklar Mahallesi Geleneksel Konut Mimarisi Tescilli Yapıları Üzerine Bir Çalışma

Abstract

Yöresel mimari özelliklerin, yerel kimliğin ve geleneksel yaşam örgüsünün gözlemlendiği yerler, değerlerin, inançların, geleneklerin yansıtıldığı mekânsal üretimler, kırsal yerleşimler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu yerleşimler tasarım kriterleri bağlamında kullanıcı odaklı oluşu, bölgesel malzeme kullanımı, iklim koşullarına ve arazi şartlarına uyumlu olması gibi özellikleriyle özgün karakterlere sahiptirler. Ancak çağdaş yaşam konfor koşullarının vermiş olduğu imkânlar dâhilinde geleneksel yaşam tarzının günümüz imkânlarına göre farklılaştığı gözlemlenmektedir. Ayrıca küresel değişimler, kentleşme, eğitim gibi nedenlerle oluşan göçler ve yapıların terk edilmesi, kırsal alanlardaki nüfusun giderek azalmasına neden olmaktadır. Bu değişimler neticesinde, geleneksel konut dokularının bakımsız kaldığı ve giderek özgünlüğünü yitirdiği örneklere rastlanmaktadır. Bu durumda kırsal mimari mirasımızın yok olmadan belgelenmesi çok önemlidir. Geleneksel konut mimarlığının ve yöresel özelliklerinin yitirilme etkisine maruz kalan bu yerleşimlerden biri de Antalya ili Akseki ilçesine bağlı Emiraşıklar Mahallesi’dir. Akseki yöresi ve çevresinde sıklıkla görülen, ünik değer taşıyan ve bilinen mimari yapım tekniklerinden farklı bir sistemle oluşturulan “düğmeli ev” karakterine sahip yapıların bu yerleşimde de mevcut olduğu tespit edilmiştir. Bu özgün yapı karakterine sahip alanlarının geleceğe aktarılması adına, var olan mimari oluşumların belgelenmesi önemli bir adımdır. Bu anlamda Emiraşıklar Mahallesi’nde yapılan saha çalışmaları, ölçümler, yazınsal araştırmalar yöredeki yapıların belgelenmesi anlamında önemli parametrelerdir. Bu belgeleme çalışmaları özellikle Emiraşıklar Mahallesi’nde bulunan tescilli yapıları ve yerleşimde yer alan geleneksel yapım tekniği ile inşa edilen yapıları kapsamaktadır. Oluşturulan mimari analizler neticesinde de yapıların durumları hakkında bilgi verilmiştir. Nitekim çalışmada Emiraşıklar Mahallesi’nde yer alan tescilli yapıların “belge değerlerinin” öneminin vurgulanması ve değerlendirilmesi hedeflenmektedir.