ÂŞIK VEYSEL’İN ŞİİRLERİNDE İSLAM ve TASAVVUF

Abstract

20. asır Türk Halk Edebiyatının tanınmış temsilcilerinden biri olan Âşık Veysel’in şiirleri okunduğunda, bu manzumeler arasında Müslümanca duygulanış ve düşüncenin mahsulü denebilecek lirik yahut didaktik parçaların da bütün hâlinde ele alınıp incelemeyi gerektirecek bir miktara eriştiği görülür. Yedi yaşında görme duyusunu kaybettiği bilinen ünlü ozanın İslami bilgileri, işitme, his, sezgi, şahsen muhakeme, tecrübe gibi çeşitli yollarla edindiği anlaşılmaktadır. Âşık Veysel, bazı şiirlerini bütünüyle Allah inancı ve sevgisini dile getirmek, vatandaşlarına millî birliği telkin etmek, sosyal çevrenin olumsuz yöndeki değişimlerinden duyduğu rahatsızlığı belirtmek gibi maksatlarla söylemiş; birtakım manzum sözlerinde ise değişik münasebetlerle İslam dininin semavi kitaplar, peygamberler, ahiret ve kadere iman esaslarına, dua, şükür gibi mensupları için emrettiği ibadetlere temas etmiştir. Onun şiirlerinde bazı ayet ve hadisleri hatırlattığı; Lokman Hekim, Hz. Ali, Mevlana, Hacı Bektaş gibi din ve tasavvuf büyüklerini saygıyla andığı da görülmektedir. Bu bildiride Âşık Veysel’in şiirlerindeki İslam ve tasavvuf unsurları; iman esasları, ayet ve hadislere telmihler, namaz, gusül, dua, şükür vb. ibadetler, günahlar, iyi ve kötü huylar, tasavvufi isim, mefhum ve sufiler gibi başlıklar altında ele alınıp değerlendirilerek topluca inceleme neticesinde ulaşılan birtakım sonuçlar da sıralanmıştır.