Hans Reichenbach’ın Bilimsel Felsefesi: Bulma ve Doğrulama Bağlamları Üzerinden Bir Değerlendirme

Abstract

Bulma ve doğrulama bağlamları, bilimsel yöntemin iki önemli aşamasını tesis etmiştir. Yeni bir hipotezin ileri sürülmesi bulma bağlamıyla ilişkilendirilmiş ve bulma eylemi, yaratıcı bir sezgiyi içerdiğinden irrasyonel nitelemesiyle psikolojinin araştırma alanına dâhil edilmiştir. Hipotezin sınanması ise doğrulama bağlamının kapsamına girmiş ve tamamıyla rasyonel bir sürece karşılık geldiği düşünüldüğünden sınama, epistemoloji veya mantığın konusu olarak değerlendirilmiştir. Geleneksel felsefeyi spekülatif olmakla itham ederek felsefeyi bilimselleştirmeye yönelen Hans Reichenbach tarafından yapıldığı genel kabul gören bu ayrım, bilimselliğin belirlenmesinde önemli bir görevi yerine getirmiş ve pozitivist bilim geleneği içinde dikkat çekici bir konuma sahip olmuştur. Bu makalede, Reichenbach’ın bulma ve doğrulama bağlamları arasında ne tür bir ayrım yaptığı irdelenmek suretiyle onun bilimsel felsefesini nasıl temellendirdiği açıklanmaya çalışılacaktır. Bu makalenin amacı, düşünürün özellikle Experience and Prediction ve Bilimsel Felsefenin Doğuşu adlı eserlerinde ortaya koyduğu görüşlerini yeniden hatırlatarak bulma ve doğrulama bağlamlarına yönelik ayrımın içeriğini hem meseleyi benzer şekilde ele alanların hem de konuya eleştirel yaklaşanların katkıları ekseninde çözümlemektir.