Ubóstwo energetyczne w Polsce: analiza skali i zróżnicowania na przykładzie gmin powiatu augustowskiego

Abstract

Konflikt zbrojny pomiędzy Rosją a Ukrainą spowodował znaczne ograniczenie dostaw surowców energetycznych z Rosji do Polski, a ceny energii w Polsce drastycznie wzrosły w drugiej połowie 2022 r. Konieczne wydaje się zatem zbadanie skali ubóstwa energetycznego (EP) w Polsce, aby skutecznie wspierać dotknięte nim gospodarstwa domowe. Ponieważ polityki wsparcia mają sens jedynie na poziomie gmin, celem podjętych przez autorów badań była analiza czynników i określenie zasięgu EP gospodarstw domowych na wybranym obszarze — powiatu augustowskiego. Drugim celem badania jest wykazanie, iż wybór metody badawczej i przyjętych kryteriów może prowadzić do znacząco dużych rozbieżności w wynikach, co może determinować wybór metody badawczej ze względów politycznych i ekonomicznych. W celu weryfikacji hipotezy o większym stopniu EP na wsi niż w gminach miejskich wykorzystano dane na poziomie gmin, w podziale na gminy miejskie i wiejskie. W badaniach wykorzystano obliczenia statystyczne oraz analizę bogatej literatury dotyczącej definicji i teorii pomiaru ubóstwa. Badania wykazały przestrzenne zróżnicowanie EP na terenie badanego powiatu (w którym wynosiło 27,85%) i jego gmin. W mieście Augustów EP wyniosło 11,00%, a w gminie Płaska, charakteryzującej się najwyższym poziomem ubóstwa, sięgało ponad 64,00%. Wybrana metoda badawcza, oparta na ustawowej definicji ubóstwa energetycznego, w istotny sposób ogranicza występowanie tego zjawiska w porównaniu z innymi metodami. W literaturze przedmiotu nie osiągnięto konsensusu co do definicji ubóstwa energetycznego. Doprowadziło to do przyjęcia odmiennych metod i kryteriów badania, co spowodowało istotne różnice w określeniu jego skali, co utrudniało prowadzenie polityki wsparcia gospodarstw domowych.