Cin ve Şeytan Hakkındaki Bazı Kur'ân Âyetlerinin Modernist Yorumunun Tahlili ve Tenkidi

Abstract

Cinler, Kur'ân’ın haber verdiği bilinç ve irade sahibi ruhânî varlıklardır. Kur'ân pek çok âyetinde cinlerden bahseder ve onları çeşitli özellikleri itibariyle tanıtır. Geçmiş dönemlerde cinlerden peygamber gelip gelmediği gibi konular tartışılmış olsa da İslâm âlimleri arasında cinlerin varlığı bir tartışma konusu olmamıştır. Ancak modern zamanlarla birlikte İslâm’ın başka pek çok konusu gibi cinlerin varlığı da tartışma konusu edilmiştir. Kur'ân’da yer alan ve cinlerin insanlardan başka bir tür olduğuna delâlet eden açık âyetlere rağmen bazı araştırmacılar cinlerin varlığını ya reddetmiş veya bu konuda zorlama tevillere gitmiştir. Bu kimselere göre cin olarak bilinen farklı bir varlık türü yoktur. Kur'ân’ın bahsettiği cinlerden kasıt ise ya insanlardan bir gruptur, ya mikroplardır veya uydurma zihnî varlıklardır. Şeytan ise insanın kötülüğü emreden nefsidir, yani şeytan adında insanı kötülüğe sevk eden harîcî bir varlık yoktur. Bu makalede bu paralelde kaleme alınmış bir çalışma incelenmiş ve ilgili âyetlerin söz konusu yorumlara ne ölçüde imkân tanıdığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmanın temelinde tahlil ve tenkit yöntemi benimsenmiştir. Sonuç olarak, cinler ve şeytan hakkındaki âyetlerle ilgili yapılan yorumların çoğunda Kur'ân’ın bütüncüllüğünün göz ardı edildiği, âyetler belli ön kabuller üzerinden yaklaşıldığı ve zorlama tevillere başvurulduğu tespit edilmiştir.