Cumhuriyet’ten Günümüze Türkiye’de İşsizlik ve Ekonomik Büyümenin Fourier Toda-Yamamoto Nedensellik Yaklaşımı ile İncelenmesi

Abstract

Ülkelerin iktisadi anlamdaki güçlerini ve başarılarını ortaya koyan göstergelerin başında işsizlik ve ekonomik büyüme gelmektedir. Bu değişkenler arasındaki ilişki uzun yıllar araştırmalara konu olmuştur. Ekonomik büyüme ve işsizlik, ülkelerin ekonomik anlamdaki başarı ve güçlerini ortaya koyan en önemli göstergelerin başında gelmektedirler. Politika yapıcılar için en temel makroekonomik hedefler arasında, işsizlik oranının azaltılması ve sürdürülebilir ekonomik büyümenin sağlanması öncelikli bir yer tutmaktadır. İşsizlik oranının düşürülmesi, ekonomik büyümeyi artırmanın en etkili politika araçlarından biri olarak kabul edilmektedir. Dolayısıyla, işsizlik ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin doğru bir şekilde analiz edilmesi, politika yapıcıları için yol gösterici bir öneme sahiptir. Bu iki değişken arasındaki ilişki, uzun yıllardır sorgulanmakla birlikte, literatürde “Okun Yasası” olarak adlandırılan yaklaşım çerçevesinde, ekonomik büyüme ile işsizlik arasında çift yönlü negatif bir ilişkinin geçerli olduğu kabul edilmektedir. Bu çalışma, söz konusu değişkenler arasındaki negatif yönlü ilişkinin Türkiye açısından geçerli olup olmadığını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmada Cumhuriyet’ten günümüze Türkiye’de işsizlik ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki 1923-2022 dönemi için analiz edilmiştir. Analiz yöntemi olarak Toda-Yamamoto ve Fourier Toda-Yamamoto nedensellik testlerinden faydalanılmıştır. Nedensellik testlerinden önce Fourier ADF ve Carrion-Silvester birim kök testleri ile değişkenlerin durağanlık mertebeleri araştırılmıştır ve tüm değişkenlerin birinci farkta durağan hâle geldiği gözlemlenmiştir. Sonraki aşamada nedensellik testleri uygulanmış ve Toda-Yamamoto ve Fourier Toda-Yamamoto nedensellik testleri sonucunda işsizlik ve ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisi elde edilmemiştir.