Statüko Yanlılığına İlişkin Bir Literatür İncelemesi ve Teorik Bir Model Önerisi

Abstract

Statüko yanlılığı, hayat boyu verdiğimiz binlerce kararı etkileyen bilişsel bir yanlılıktır. Bu çalışmanın amacı, bizi çoğu zaman eylemsizliğe iten bu yanlılığı açıklayacak teorik bir model önermektir. Literatür taraması sonucu statüko etkisinin açıklayanları kişisel özellikler ve başka bazı bilişsel yanlılıklar olarak ele alınmıştır. Bu yanlılıklar batık maliyet yanlılığı, kayıptan kaçınma ve ihmal yanlılığıdır. Öte yandan pişmanlıktan kaçınma davranışı da statüko etkisini doğrudan açıklama potansiyeli olan değişkenlerden biri olarak ele alınmıştır. Bilişsel yansıma değişkeni ise, insanların ikinci sistemlerini kullanabilme yeteneklerinin bir ölçüsü olarak, bütün bilişsel yanlılıkların temelinde olabileceği fikrinden hareketle modele dahil edilmiştir. Ortaya konulan teorik model statüko yanlılığını besleyen kanalları aydınlatma potansiyeline sahiptir. Bu sayede statüko yanlılığına hangi durumlarda nasıl müdahale edilebileceğiyle ilgili öngörü ve politika önerileri geliştirilebilecektir.