al-Tifāshī and His Book on Precious Stones: Azhār al-Afkār fī Jawāhir al-Ahjār

Abstract

Tîfâşî, hayatı Doğu ve Batı İslam dünyası arasında geçmiş, bu iki nokta arasındaki ilmî akışı sağlayan alimlerden biridir. Çok yönlü bir müelliftir. Tunus bölgesinde başlayan hayatı, Mısır’da son bulmuştur. Dini ve akli ilimlerde pek çok eseri bulunmaktadır. Bununla birlikte -bu çalışmanın da konusu olan- değerli taşlar üzerine te’lif ettiği “Ezhâru’l-efkâr…” adlı eseri ile öne çıkar. Osmanlı ilim dünyasında ise hem bu eseri hem de “Rücûʿu’ş-şeyh…” adlı kitabı ile bilinir. Tîfâşî taşlar üzerine kaleme aldığı bu eserinde toplamda yirmi beş taşı ele alır. Taşların isimleri, oluşumu, özellikleri, bulunduğu yer, sahtesi ve gerçeği arasındaki farklar, tıbbî faydaları gibi konularda bilgiler sunar. Müellif bunu yaparken kendinden önceki literatürden faydalanır ve kaynaklarını hassasiyetle belirtir. Bunun yanında bizzat yaptığı deney ve gözlemler, tüccarlar, zanaat erbabı ve bir şekilde kendine bilgi nakleden kişilerden aktardığı bilgilerle bu alanda muhakkik bir bilim adamı profili çizer. Bu çalışmada müellifin hayatı ve mezkûr eseri incelenmiştir. Eseri yazarken kullandığı kaynaklar ve takip ettiği metot ele alınmıştır.