Mervanilerde Dinî Hoşgörü ve Mervanilerin Diğer Din Mensuplarına Karşı Tutumları

Abstract

Bu çalışmanın konusu Müslüman bir Kürt devleti olan Mervaniler döneminde görülen dini hoşgörü ve dinler arası diyalogdur. 978 yılında kurulan Mervanilerin yönetimi altında çok sayıda din, mezhep ve halkın bir arada ve huzur içerisinde yaşaması, gayrimüslimlerin devletin önemli kademelerinde görev alması, ibadetlerini kendi mabetlerinde özgür bir şekilde icra etmeleri, dinler arası sıcak temas ve diyalog örneklerinin müşahede edilmesi kültür, medeniyet ve dinler tarihi açısından kayda değerdir. Çok dinli, çok dilli ve çok kültürlü bir bölgede egemen olan Mervanilerin dini, etnisiteyi ve mezhebi değil, aksine ehliyeti ve liyakati esas alan yönetim anlayışı ve ufku, tolerans ve hoşgörüye dayalı bir kültürün meydana gelmesini sağlamış ve dinler arası diyalog için müspet bir zeminin oluşmasına imkan vermiştir.. Bu hoşgörü ve diyalog örneklerinden tarihi kayıtlara geçmiş en önemli numune, Mervanilerin bilge veziri el-İbnü’l-Mağribî ile Hıristiyan patriği Îlîya arasında Nusaybin’de yedi oturum şeklinde yapılan ve Müslüman-Hristiyan diyaologunun erken dönem ender örneklerinden biri olan Mecalis-i Saba’dır. Bu çalışmanın amacı, Mervaniler döneminde yaşayan dinler, bu din mensupların bir arada yaşama örnekleri, yöneten Müslümanlar ile yönetilen gayrimüslimler arasındaki hoşgörüye dikkat çekmek ve dinler arası diyalogun arkeik bir örneği olan Mecalis-i Sab’a’yı incelemektir.