Wu-wei as an Ambiguous Ideal in the Chinese Tradition of Religion and Thought: A Conceptual and Historical Study

Abstract

Literal olarak “gayretsizlik/eylemsizlik” şeklinde tercüme edilen wu-wei, en belirgin şekliyle Lao Tzu’ya atfedilen Tao Te Ching (Yol ve Erdem Klasiği) adlı eserde geçer ve yüce Tao’nun önemli bir vasfı olarak ta-nımlanır. Ancak Lao Tzu tarafından idealize edilen bu prensibe daha önceki dönemlerle tarihlendirilen ko-runmuş Çin literatüründe de atıfların olduğu ileri sürülmüştür. Bu iddiaya göre wu-wei, Shih-ching (Şiirler Kitabı) gibi eski Çin şiirinde aristokrat beyefendi veya karizmatik genç asilzadenin tutum ve davranışların-da ete kemiğe bürünmektedir. Lao Tzu ile aynı dönemde yaşayan Konfüçyüs ve daha sonra gelen Chuang Tzu, Wang Pi ile Shen Pu-hai ve Han Fei gibi bazı Taocu teorisyen, filozof ve devlet adamları da wu-wei kav-ramını farklı şekillerde -bireysel manevi tekâmül veya siyasi-politik yönetim minvalinde- kullanmışlardır. Farklı dönem ve alanlara teşmil edilip birbirine yakın veya uzak pek çok anlam yüklenmesinin sebebi ise wu-wei’in tanımlanması ve anlaşılması zor bir kavram olmasıdır. Bundan dolayı wu-wei geçmişten günümü-ze farklı açıklamalar, sembolik, alegorik ve mecazi benzetmeler ve metaforlarla tanımlanmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada, Taoizm özelinde manevi bir sükûnet modeli olarak resmedilen wu-wei kavramının Çin din ve düşünce geleneğindeki izleri sürülecektir