David Fresko’nun Le Sionisme Adlı Eserindeki Siyonizm Karşıtı Söylemi

Abstract

Yahudi cemaatleri, Osmanlı İmparatorluğu’na geldiklerinden itibaren köklü Sefarad geleneklerine ve geleneklerinin aşırı muhafazakarlığına sadık kalarak barış içinde yaşadılar. Ancak XIX. yüzyıl üç cephede birden kültürel ve dilsel bir canlanma getirdi: Osmanlı devletinin modernleşme uğraşları, esas olarak L'Alliance Israélite Universelle tarafından temsil edilen Batı etkisi ve Kuzey ülkelerinden gelen Siyonizm. Bu kültürel mayalanma hali iki yüzyıl arasındaki yıllarda, en temelde Siyonizm/anti-Siyonizm tartışması da dahil olmak üzere, fikir yazıları ve tartışmalarla çok sayıda gazetenin ortaya çıkmasını beraberinde getirdi. Bu makalede, David Fresko’nun El Tiempo gazetesinde seneler içinde dile getirmiş olduğu ve 1909 yılında İstanbul’da derleyip Le Sionisme başlığı altında Fransızcaya çevrilmiş bir kitapçık halinde yayınladığı görüşlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Le Sionisme’de toplanan bu makaleler, XIX. yüzyılın sonları ve XX. yüzyılın başlarında, yaşam biçimlerini, kültürlerini, dilsel gerçekliklerini ve aynı zamanda Siyonist hareketin Yahudilikte meydana getirdiği derin devrimi etkileyecek olan modernleşmeye geçişi deneyimleyen Osmanlı Sefaradilerinin sosyo-kültürel durumunun açık bir yansımasıdır.