Ensino e aprendizagem da língua polonesa no Brasil no contexto pandêmico: desafios e possibilidades [Nauczanie i uczenie się języka polskiego w Brazylii w czasie pandemii. Wyzwania i możliwości]

Abstract

W czasie pandemii spowodowanej wirusem SARS-CoV-2, która objęła cały świat, instytucje musiały zareagować na kryzys, który wymusił na wszystkich inny model działania, głównie ze względu na zmianę sposobu funkcjonowania większości instytucji edukacyjnych. W Brazylii od marca 2020 roku po raz pierwszy większość uczniów, studentów i nauczycieli miała do czynienia z nauką zdalną przy zastosowaniu nowych technologii, co dla wielu z nich stanowiło nowe doświadczenia w tym zakresie, podobnie jak w wielu innych krajach. Owa sytuacja wymusiła przyspieszenie działań i wprowadzenie nauczania zdalnego bez przygotowania. Nauczyciele musieli zmodyfikować metody prowadzenia zajęć w taki sposób, aby dostosować się do sytuacji i utrzymać jakość kształcenia, a uczniowie również musieli sprawnie zaadaptować się do uczenia się w nowej rzeczywistości. W tymże kontekście są celami niniejszej pracy zaprezentowanie wyzwań, z jakimi mierzą się uczniowie języka polskiego jako obcego w Brazylii, oraz zastanawianie się nad możliwościami zdecydowanie spowodowanymi z nauki zdalnej, np. większe zainteresowanie językiem polskim w Brazylii. Zatem niniejsze badanie jest postrzegane z perspektywy uczniów, ponieważ istotne wydaje się nam podjęcie badań w celu uzyskania opinii uczniów na temat funkcjonowania edukacji zdalnej, ujęte z doświadczeń w uczestnictwie w niej. Jako narzędzie badawcze wykorzystano anonimowy kwestionariusz z pomocą formularza elektronicznego Google Forms, który składał się zarówno z pytań zamkniętych, jak i otwartych. Pytania dotyczyły między innymi wieku respondenta, miejsce zamieszkania, wyobrażeń o zajęciach w trybie zdalnym (wcześniejsze doświadczenia, ograniczenia, trudności, adaptacja), motywacji, środowiska nauki, zagadnień dydaktyczno-pedagogicznych (umiejętność, stosowane platformy, czas trwania zajęć, materiały). Dane zbierano w okresie sierpnia 2021 r. Rezultaty badania umożliwiły diagnozę pozytywnych i negatywnych aspektów nauki zdalnej języka polskiego w Brazylii. Zdecydowana większość respondentów nie miała żadnych wcześniejszych doświadczeń z nauczaniem zdalnym lub na odległość. Uczniowie mierzyli się m.in. z takimi problemami, jak trudności z obsługą narzędzi cyfrowych, brak bezpośredniego kontaktu z kolegami oraz z nauczycielem, kwestie techniczne, niska jakościa połączenia z internetem, problemy z koncentracją i nieodpowiednie otoczenie. Z badania wynika, że zdalne uczenie polskiego jako obcego w Brazylii jest nowym polem dla nauczycieli oraz uczniów, mając na uwadze aspekty geograficzne oraz społeczne specyficzne dla Brazylii.