{"title":"ДЕРЕКТЕРДЕГІ ЖАСЫРЫН БАЙЛАНЫСТАРДЫ АНЫҚТАУ ӘДІСТЕРІ ТУРАЛЫ","authors":"None Ж. С. Алимова","doi":"10.48081/puxw8195","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"\"Мақалада деректердегі жасырын байланыстарды анықтаудың әдістеріне шолу жасалады. Деректердегі жасырын байланыстар – корреляциялық талдау немесе регрессиялық талдау сияқты деректерді талдаудың әдеттегі әдістерін пайдалану арқылы анықталмайтын, айнымалылар арасындағы байланыстар немесе тәуелділіктер. Бұл жасырын байланыстарды, деректерді талдаудың күрделірек арнайы әдістерін қолдану арқылы ғана табуға болады. Соның ішінде, бұлыңғыр технологиялардағы В.Леонтьевтің динамикалық салааралық талдау теориясын және енгізу-шығару талдауы аналитикалық жүйесін айта кету керек. Осы мақалада, Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы (ЭЫДҰ(OECD)) есебіндегі, Қазақстан Республикасының 2019 жылғы миллиард АҚШ долларындағы салааралық байланыстар кестесінен алынған, қаржылық және сақтандыру қызметі (TTL_64T66: Financial and insurance activities) көрсеткіші деректерін пайдаланып, деректердегі жасырын байланыстарды анықтауға қолданылатын әдістердің бірі ретінде, В.Леонтьевтің динамикалық салааралық талдау теориясын (енгізу-шығару талдауы) қолданудың мысалы қарастырылады және жұмсақ есептеулерін MS Excel ортасында жүзеге асыру нәтижелері келтіріледі. Бұл нәтижелер Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі Ғылым комитетінің ИРН AP14972847 «Деректердегі айқын емес байланыстарды анықтау мен терең талдауды жүзеге асыратын алгоритмі мен компьютерлік бағдарламасын әзірлеу» мемлекеттік бюджеттік жобасын орындау барысында алынған нәтижелер болып табылады. Кілттік сөздер: деректерді талдау, жасырын байланыстар, интеллектуалды талдау, салааралық талдау, В.Леонтьев теориясы. \"","PeriodicalId":491498,"journal":{"name":"Вестник Торайгыров университета","volume":"19 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2023-09-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Вестник Торайгыров университета","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.48081/puxw8195","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
Abstract
"Мақалада деректердегі жасырын байланыстарды анықтаудың әдістеріне шолу жасалады. Деректердегі жасырын байланыстар – корреляциялық талдау немесе регрессиялық талдау сияқты деректерді талдаудың әдеттегі әдістерін пайдалану арқылы анықталмайтын, айнымалылар арасындағы байланыстар немесе тәуелділіктер. Бұл жасырын байланыстарды, деректерді талдаудың күрделірек арнайы әдістерін қолдану арқылы ғана табуға болады. Соның ішінде, бұлыңғыр технологиялардағы В.Леонтьевтің динамикалық салааралық талдау теориясын және енгізу-шығару талдауы аналитикалық жүйесін айта кету керек. Осы мақалада, Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы (ЭЫДҰ(OECD)) есебіндегі, Қазақстан Республикасының 2019 жылғы миллиард АҚШ долларындағы салааралық байланыстар кестесінен алынған, қаржылық және сақтандыру қызметі (TTL_64T66: Financial and insurance activities) көрсеткіші деректерін пайдаланып, деректердегі жасырын байланыстарды анықтауға қолданылатын әдістердің бірі ретінде, В.Леонтьевтің динамикалық салааралық талдау теориясын (енгізу-шығару талдауы) қолданудың мысалы қарастырылады және жұмсақ есептеулерін MS Excel ортасында жүзеге асыру нәтижелері келтіріледі. Бұл нәтижелер Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі Ғылым комитетінің ИРН AP14972847 «Деректердегі айқын емес байланыстарды анықтау мен терең талдауды жүзеге асыратын алгоритмі мен компьютерлік бағдарламасын әзірлеу» мемлекеттік бюджеттік жобасын орындау барысында алынған нәтижелер болып табылады. Кілттік сөздер: деректерді талдау, жасырын байланыстар, интеллектуалды талдау, салааралық талдау, В.Леонтьев теориясы. "