O potencjalnej roli mediów w umacnianiu społecznej legitymizacji prawa

Abstract

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest próba udzielenia odpowiedzi na pytanie: czy media mogą pełnić pozytywną rolę we wzmacnianiu legitymizacji systemu prawnego w państwie demokratycznym i pod jakimi warunkami mogłyby tę rolę realizować w sposób jak najbardziej efektywny? PROBLEM I METODY BADAWCZE: Analiza relacji prawo-media-społeczeństwo jest interdyscyplinarna i opiera się na perspektywie funkcjonalistycznej. Rozważania oparte są na analizie literatury z zakresu nauk prawnych, nauk politycznych oraz nauk o mediach. PROCES WYWODU: Punktem wyjścia jest analiza cech nowoczesnej demokracji rozumianej jako specyficzny system społeczno-polityczno-prawny w kontekście aktualnego kryzysu legitymizacji prawa. Dalej analizowane są funkcje mediów i skutki mediatyzacji życia społecznego, co służy ukazaniu potencjału mediów dla promowania postaw legalistycznych. W konkluzji zaproponowany został katalog konkretnych sposobów realizacji tego celu, uzupełniony refleksjami na temat optymalnego kształtu wzajemnych relacji pomiędzy mediami, systemem prawnym i obywatelami. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Połączenie rozważań o uwarunkowaniach społecznej legitymizacji prawa z refleksją o skutkach mediatyzacji prowadzi do wniosku, że media mogą i powinny odgrywać pozytywną rolę w budowaniu i umacnianiu społecznego prestiżu instytucji prawnych. Przy spełnieniu takich warunków jak niezależność, obiektywizm czy wysoki poziom merytoryczny, zaawansowane technologicznie media mogłyby przyczynić się do podniesienia stopnia dojrzałości obywateli, w szczególności ich świadomości prawnej. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Pierwszym efektem rozważań jest konceptualizacja sposobów realizacji przez media funkcji legitymizacyjnej w społeczeństwie demokratycznym. Towarzyszy jej zestawienie postulowanych czynników systemowych, których realizacja mogłaby zapewnić skuteczność realizacji tej funkcji. Podkreślono także konieczność dalszej debaty nad relacjami pomiędzy nadawcami i odbiorcami, ale także instytucjami państwa i podmiotami społecznymi.