Anlık Gönüllülük Olgusunun Türkiye'deki Afet ve Acil Durum Yönetimi Açısından Değerlendirilmesi

Abstract

Anlık gönüllüler, afet ve acil durumlar sonrası müdahale ve iyileştirme çalışmalarında sıklıkla görülen doğal fenomenlerden biridir. Konuya ilişkin literatür taraması sonucunda, anlık gönüllüler bir yönüyle önemli bir iş gücü ve ekonomik kaynak olarak nitelendirilebilirken, diğer yandan organize olunamaması, afet ve acil durumlar konusunda yeterli bilgi ve beceriden yoksun kişileri de barındırabilmesi, güvenlik açısından risk oluşturulması ve idarenin söz konusu kişilere yönelik yasal sorumluluklarındaki belirsizlik gibi başlıklar yönüyle çeşitli sorunların da birer parçası olabilmektedirler. Bu çalışmada, afet ve acil durumlarda anlık gönüllülerin potansiyel rollerine ilişkin literatür taraması yapılarak, “anlık gönüllü” kavramının Türkçe literatüre kazandırılması ve gelecekte bu konuda yapılacak çalışmalara temel oluşturacak ve ivme kazandıracak bir farkındalığın yaratılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, Türkiye’de afet ve acil durumlar ile yasal ve idari düzenlemelere ilişkin olarak ilgili kanunlar, kanun hükmünde kararnameler, kalkınma planları ve stratejik planlar incelenmiştir. Bunun sonucunda, ilgili düzenlemelerde anlık gönüllülere ilişkin düzenleyici hükümlere yer verilmediği ve gelecek planlarında söz konusu gönüllülerin, afet ve acil durum yönetimine ilişkin politika ve stratejilerde dikkate alınmadığı görülmüştür. Farklı afet türlerinin sıklıkla yaşandığı Türkiye’de, afet ve acil durumlar sonrası yürütülen faaliyetlerde yer alan anlık gönüllüler ile ilgili yasal zeminin oluşturulması, afet yönetim sistemine entegre edilmesi ve afetlere dirençli bir toplum oluşturmak için anlık gönüllü faaliyetleri konusunda bilinçlendirilmesi gerekmektedir.