Suriyeli Öğrencilerle İlgili Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, 2015-2022 yılları arasında Suriyeli öğrencilerle ilgili hazırlanan lisansüstü tezlerin incelenmesi amaçlanmıştır. YÖK’ün, Ulusal Tez Merkezi veri tabanı “Suriyeli, göçmen, sığınmacı, mülteci öğrenciler / çocuklar” anahtar sözcükleri kullanılarak taranmış, tarama işlemi sonucunda ulaşılan 156 tez, araştırmanın veri kaynağı olarak belirlenmiştir. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesine göre tasarlanmıştır. Tezlerin çözümlenmesinde betimsel içerik analizinden yararlanılmıştır. Tezler; hazırlandıkları üniversiteler ve enstitüler, türleri, yayım yılları, isim tercihleri, anahtar sözcük tercihleri, yöneldikleri eğitim kademeleri, konuları, araştırma yaklaşımları, çalışma grupları, örneklem büyüklükleri, veri toplama araçları ve veri analiz teknikleri değişkenleri çerçevesinde eğilim durumları bakımından incelenmiştir. Araştırma sonucunda, tezlerin daha çok İstanbul ve Ankara üniversitelerinde ve sosyal bilimler enstitüleri bünyesinde hazırlandığı, ağırlıklı olarak yüksek lisans türünde oldukları ve 2019 yılında yayımlandıkları belirlenmiştir. Tezlerin; başlıklarında sıklıkla “Suriyeli” isminin tercih edildiği, anahtar sözcüklerinde “Suriyeli öğrenci / çocuk” ve “zorunlu / uluslararası göç” ifadelerinin ön plana çıktığı, genellikle ilkokul ve ortaokul kademelerinde öğrenim gören öğrencilere yoğunlaştığı saptanmıştır. Konu seçiminde eğitim paydaşlarının görüş, tutum, algı, gözlem ve deneyimleri doğrultusunda Suriyeli öğrencilerin toplumsal yaşama ve okul hayatına uyum durumları ile eğitim-öğretim süreçlerinde, başta öğretmenleri olmak üzere okul yönetimi, akranları ile yaşadıkları sorunlar ve kimi derslerde yaşadıkları zorluklara yönelik bir eğilim görülmüştür. Tezlerde çoğunlukla nitel araştırma desenlerinin kullanıldığı, genelde 1-100 kişilik öğrenci ve öğretmen grupları ile çalışıldığı, verilerin toplanmasında görüşme ve anket yöntemlerine, verilerin analizinde ise içerik analizine ve kestirimsel istatistiklere öncelik verildiği tespit edilmiştir. Suriyeli öğrenciler / çocuklarla ilgili bundan sonra yapılacak araştırmaların, Suriyeli nüfusun yoğun olduğu illere, sayıca büyük gruplara, karma yönteme; veri toplama araçlarından ölçek, gözlem ve doküman incelemesine, ortaöğretim ve yükseköğretim kademelerine; veli, okul yöneticisi ve özellikle akran görüş ve deneyimlerine daha çok yönelmesinin alanyazına derinlik ve genişlik sağlayacağı düşünülmektedir.