Ölmeye Yatmak ve Saatler Adlı Romanlarda İntihar Düşüncesinin Mekânla İlişkisi

Abstract

İntihar, nedenleri itibariyle gerek bireysel gerekse toplumsal bakımdan bazı çatışmalar barındırır. Bu çatışma sosyolojik ya da psikolojik yönü itibariyle değerlendirildiğinde bireyin intihar düşüncesi hakkında fikir verir. Dolayısıyla örneğin toplumsal cinsiyet rolleri ekseninde gelişen bir kadın intiharı birey-toplum arasında yaşanan bir çatışmaya işaret eder ve sosyolojik bakımdan intihar düşüncesindeki motivasyonu anlamaya yardımcı olur. Bunun yanı sıra mekân da intihar düşüncesi taşıyan bireyin ölümü düşlediği yer olması itibariyle psikolojik bakımdan onun iç dünyasını yansıtır. Zira Gaston Bachelard’ın Mekânın Poetikası adlı eserinde ortaya koyduğu gibi bireyin düşlediği mekân bir içsellik mekânına dönüşerek insan-mekân arasındaki özdeşikliğe işaret eder. Bu bağlamda Adalet Ağaoğlu’nun Ölmeye Yatmak (1973) ve Michael Cunningam’ın Saatler (1998) adlı romanlarında kadın karakterlerin kendilerinden beklenen roller çerçevesinde toplumla çatışma yaşadıkları ve bu çatışmayı da intihar düşüncesine taşıdıkları görülür. Söz konusu çatışmaya intiharın düşlendiği mekân üzerinden bakmak ise kadın karakterlerin intihar düşüncelerinin nedenlerini, iç dünyalarını aydınlatarak incelemeye yardımcı olur. Bu anlamda otel odası, intihar düşüncesinin kurgulandığı yer olması bakımından kadın karakterlerin toplumsal rolleriyle ve onların iç dünyalarıyla doğrudan ilişkili bir nitelik arz eder. Bu çalışmanın amacı Ölmeye Yatmak’ta Aysel ve Saatler’de Mrs. Brown adlı kadın karakterlerin içinde bulundukları toplumlarda üstlendikleri toplumsal rollerin her iki karakterin intihar düşüncelerindeki etkisini karşılaştırmak ve intihar etmeyi düşündükleri mekânların intihar motivasyonlarıyla ve iç dünyalarıyla ilişkisini incelemektir. Böylece farklı kültürel ortamlarda kadına atanan toplumsal rollerin intihar düşüncesinde etkili olduğunu ve ortak bir mekân olarak otel odasının toplumsal cinsiyet rollerine paralel biçimde onların iç dünyasını yansıttığını ortaya koymaktır.