‘Türk Fındığı (Corylus colurna L.)’ Anacı Üzerine Aşılı Bazı Fındık Çeşitlerinde Anaç/Çeşit Kombinasyonlarının Bitki Gelişimi Üzerine Etkisi

Abstract

Amaç: Bu araştırma Tombul, Palaz, Çakıldak, Okay 28 fındık çeşitlerinin bitki gelişimleri üzerine Türk fındığı (Corylus colurna L.) anacının etkisini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Materyal ve Yöntem: Fındık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü’nde 2019 yılında tesis edilen bahçede yürütülen bu çalışmada, Türk Fındığı anacı üzerine dilcikli aşı metodu ile aşılanan Tombul, Palaz, Çakıldak, Okay 28 fındık çeşitleri ve bu dört çeşidin aşısız bitkilerinde; boy uzunluğu, dip sürgünü verme durumları ve çap gelişimleri takip edilmiştir. Araştırma Bulguları: Araştırma bahçesindeki bitkilerin boy artışında aşılı bitkilerin ortalama 135.34 cm ile aşısız bitkilere göre nispeten fazla olduğu sonucuna ulaşılmış olup, aşısız bitkilerde bitki boyu ortalama 127.28 cm olarak belirlenmiştir. Çeşitler arasında, ortalama 147.32 cm ile en yüksek bitki boyu Okay 28 çeşidinin bitkilerinde dikkat çekmiştir. Bitkilerin aşılı olup olmama durumlarının çeşitler üzerindeki farklılığında en yüksek bitki boyu değeri Okay 28 çeşidinin aşısız bitkilerinde 152.62 cm ile öne çıkmıştır. Okay 28 çeşidinin aşılı bitkileri 142.03 cm ile bitki boyu yüksekliğini ikinci sırada takip etmiştir. En düşük bitki boyları ise Tombul ve Çakıldak çeşitlerinin aşısız bitkilerinde sırasıyla 115.44 cm ve 115.73 cm olduğu görülmüştür. Aşılı bitkilerin dip sürgünü oluşturmadığı aşısız bitkilerde ise dip sürgünü sayısının ortalama 0.22 adet (2020 yılı) ile 13.10 adet (2022 yılı) arasında değiştiği tespit edilmiştir. Aşısız bitkilerde gövde çapının (17.87 mm) aşılı bitkilerin kalem çapı (15.63 mm) değerine göre nispeten fazla olduğu görülmektedir. En yüksek gövde çapı değeri Okay 28 çeşidinin aşısız bitkilerinde ortalama 21.65 mm ile öne çıkmıştır. Araştırma bahçesinde, 2020 yılında ilk olarak aşılı bitkilerin meyve vermeye başladığı dikkat çekmiştir. Aynı yıl yapılan sayımlara göre aşılı bitkiler ortalama 3.57 adet çotanak oluştururken aşısız bitkilerde çotanağa rastlanmamıştır. Sonuç: Aşılı olma durumunun bitki boyunu artırdığı sonucuna ulaşılmış olsa da çeşit özelliklerinin de bitki gelişimine etkisinin olduğu düşünülmektedir. Aşılı bitkilerin dip sürgünü vermemesi ve aşısız bitkilere göre daha erken meyveye yatması çalışmanın olumlu sonuçlarındandır.