LABİAL HARMONY PROCESSES İN THE WORK NAMED “VASİYYETU’L-ÂRİFÎN”

Oğuzhan Sosyal Bilimler Dergisi Pub Date : 2023-08-14 DOI:10.55580/oguzhan.1331323

Lana Alanezi̇, Ali Osman Yalkin

{"title":"LABİAL HARMONY PROCESSES İN THE WORK NAMED “VASİYYETU’L-ÂRİFÎN”","authors":"Lana Alanezi̇, Ali Osman Yalkin","doi":"10.55580/oguzhan.1331323","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"18. yüzyılda Abdu'r-Rahmân-ı Darîr tarafından kaleme alınan Vasiyyetu'l-Ârifîn, İslam dininin öğretilmesi amacıyla yazılmış, Klasik Osmanlı Türkçesi Dönemi’ne ait bir eserdir. Bu eser, Türkiye Türkçesine geçiş dönemindeki 18. yüzyıl Osmanlı Türkçesinde dudak uyumu süreçlerinin gelişimini göstermesi açısından büyük öneme sahiptir. Eserde bulunan sözcük yapıları incelenerek dar-düz ve dar-yuvarlak ünlülerin sözcük kök ve tabanlarındaki, alıntı dil birimlerindeki ve eklerdeki durumları değerlendirilmiştir. Bu, Türk dilinin o dönemdeki ses yapısına ve dudak uyumu fenomenine dair önemli bilgiler sunmakta ve dilin evrim sürecindeki ses değişmelerinin anlaşılmasına yardımcı olmaktadır. \nVasiyyetu'l-Ârifîn adlı eserde, dudak uyumuyla ilgili ilerlemelerin yanı sıra dudak uyumu sürecine aykırı örnekler de gözlemlenmiştir. Metindeki dudak uyumsuzlukları, yeni bir uyumsuzluk biçimi de oluşturmuştur. Buna göre, bazı durumlarda eklerde ve alıntı dil birimlerinde meydana gelen düzleşme veya yuvarlaklaşma nedeniyle “tersine uyumsuzluk” şeklinde nitelendirilebilecek yeni uyumsuzluklar belirlenmiştir. Eserdeki dudak uyumu süreçleri üzerine yapılan inceleme sonucunda Türkçe kökenli sözcüklerin bir kısmında dudak uyumunun yeniden sağlandığı, yabancı kökenli sözcüklerin genellikle uyumsuz olan orijinal biçimleriyle kullanıldığı, alıntı dil birimlerinde uyum sürecinin belli bir aşamaya ulaştığı görülmüştür. Eklerde ise uyum sürecinin önemli ölçüde geliştiği söylenebilir.","PeriodicalId":103645,"journal":{"name":"Oğuzhan Sosyal Bilimler Dergisi","volume":"23 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2023-08-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Oğuzhan Sosyal Bilimler Dergisi","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.55580/oguzhan.1331323","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Abstract

18. yüzyılda Abdu'r-Rahmân-ı Darîr tarafından kaleme alınan Vasiyyetu'l-Ârifîn, İslam dininin öğretilmesi amacıyla yazılmış, Klasik Osmanlı Türkçesi Dönemi’ne ait bir eserdir. Bu eser, Türkiye Türkçesine geçiş dönemindeki 18. yüzyıl Osmanlı Türkçesinde dudak uyumu süreçlerinin gelişimini göstermesi açısından büyük öneme sahiptir. Eserde bulunan sözcük yapıları incelenerek dar-düz ve dar-yuvarlak ünlülerin sözcük kök ve tabanlarındaki, alıntı dil birimlerindeki ve eklerdeki durumları değerlendirilmiştir. Bu, Türk dilinin o dönemdeki ses yapısına ve dudak uyumu fenomenine dair önemli bilgiler sunmakta ve dilin evrim sürecindeki ses değişmelerinin anlaşılmasına yardımcı olmaktadır. Vasiyyetu'l-Ârifîn adlı eserde, dudak uyumuyla ilgili ilerlemelerin yanı sıra dudak uyumu sürecine aykırı örnekler de gözlemlenmiştir. Metindeki dudak uyumsuzlukları, yeni bir uyumsuzluk biçimi de oluşturmuştur. Buna göre, bazı durumlarda eklerde ve alıntı dil birimlerinde meydana gelen düzleşme veya yuvarlaklaşma nedeniyle “tersine uyumsuzluk” şeklinde nitelendirilebilecek yeni uyumsuzluklar belirlenmiştir. Eserdeki dudak uyumu süreçleri üzerine yapılan inceleme sonucunda Türkçe kökenli sözcüklerin bir kısmında dudak uyumunun yeniden sağlandığı, yabancı kökenli sözcüklerin genellikle uyumsuz olan orijinal biçimleriyle kullanıldığı, alıntı dil birimlerinde uyum sürecinin belli bir aşamaya ulaştığı görülmüştür. Eklerde ise uyum sürecinin önemli ölçüde geliştiği söylenebilir.

查看原文本刊更多论文

Labİal和谐处理İn作品命名为“vasİyyetu 'l -ÂrİfÎn”

Vasiyyetu'l-Ârifîn 》由 Abdu'r-Rahmân-ı Darîr 撰写于 18 世纪，是一部属于奥斯曼土耳其古典时期的作品，其写作目的是传授伊斯兰教。这部作品对于展示 18 世纪奥斯曼土耳其语向土耳其土耳其语过渡时期的唇语和谐过程的发展具有重要意义。通过分析作品中的词汇结构，评估了窄直元音和窄圆元音在词根和词基、引语单位和词缀中的地位。这为了解当时土耳其语的声音结构和唇音和谐现象提供了重要信息，并有助于理解语言演变过程中的声音变化。在作品《Vasiyyetu'l-Ârifîn》中，除了唇音和谐方面的进步，还观察到与唇音和谐过程相反的例子。文本中的唇音不和谐也产生了一种新的不和谐形式。因此，在某些情况下，由于词缀和引用的语言单位变平或变圆，出现了可称为 "反向不协调 "的新的不协调。对作品中唇音和谐过程的研究结果表明，部分土耳其语词的唇音和谐得到了恢复，外来语词一般都使用了不相容的原始形式，而被引用的语言单位的和谐过程也达到了一定的阶段。在词缀方面，可以说协调过程有了很大发展。

本文章由计算机程序翻译，如有差异，请以英文原文为准。

求助全文

约1分钟内获得全文求助全文

来源期刊

Oğuzhan Sosyal Bilimler Dergisi

自引率

0.00%

发文量