Sosyoekonomik Gelişmişlik Düzeyinin Yolsuzluk Algı Endeksi Üzerindeki Etkisine İlişkin Bir Analiz

Abstract

Yolsuzluk; Dunya Bankasi tarafindan kamu gucunun ozel cikarlar icin kotuye kullanilmasi olarak tanimlanirken; Birlesmis Milletler Yolsuzlukla Mucadele Sozlesmesi'nde, emanet edilmis olan yetkinin, kamusal ve ozel cikarlari zedeleyecek sekilde her turlu kotuye kullanimi seklinde tanimlanmaktadir. Yolsuzluk; sosyal, yonetsel, ekonomik ve siyasi bircok nedene bagli olarak ortaya cikabilmekte olup gunumuzde her ulkenin karsi karsiya kaldigi bir sorun haline gelmistir. Yolsuzluk algi endeksine yonelik olarak yapilmis olan calismalarda, endeksin sosyal ve ekonomik yapiyi etkileyen bircok degisken ile iliskili oldugu tespit edilmekle birlikte; iliskinin boyutu ve yonu konusunda literaturde pek cok farkli gorus bulunmaktadir. Nitekim ulkelerin yolsuzluk duzeyleri, sahip olduklari ekonomik ve sosyal yapiya gore farklilasmaktadir. Bu baglamda yolsuzluk algi endeksinin, esasen ulkelerin gelismislik duzeyleri ile yakindan ilgili oldugu dusunuldugunden; calismada, gelismislik duzeylerini temsil eden cesitli degiskenlerin yolsuzluk algi endeksi uzerindeki etkisi olculmeye calisilmistir. Calismada, yolsuzluk algi endeksi ile gelismislik endeksleri arasindaki iliskiyi olcmek icin 120 ulkeye ait veriler Dunya Bankasi tarafindan yapilan siniflandirmaya gore dusuk, orta ve yuksek gelirli ulkeler olmak uzere uc gruba ayrilarak incelenmis ve 2007-2016 donemini kapsayacak sekilde panel veri analizi yontemi ile analiz edilmistir. Ulkelerin sosyoekonomik gelismisligini ifade ettigi dusunulen degiskenler olarak ekonomik gelismislik, yonetisim, egitim duzeyi, politik istikrar ve sosyal sermaye endeksi ele alinmistir. Analiz sonuclarinda; toplum yapisini belirleyen sosyoekonomik unsurlarin yolsuzluk algi endeksi uzerinde onemli duzeyde etkisi oldugu tespit edilmistir.