Aqrar Tədarük və Təchizat Açıq Səhmdar Cəmiyyəti (Azərbaycan) və Beynəlxalq Təcrübə ilə Müqayisələr (Agro Procurement and Supply Open Joint Stock Company (Azerbaijan) and Comparisons with The International Practices)

Abstract

Azerbaijani abstract: Kənd təsərrüfatı və aqrar sahələrin milli iqtisadiyyata inteqrasiya olunmasında və səmərəliliyinin artırılmasında dövlətin yüksək rolu dünya ölkələri arasında kifayət qədər müşahidə olunan təcrübədir. Lakin inhisar yaradan dövlət qurumlarının milli iqtisadiyyata olan təsiri tətbiq olunan strategiyalar, institusional amillər, idarəetmə və bazar mexanizmlərinə təsir nöqteyi-nəzərdən heç də birmənalı xarakter daşımır. Cari tədqiqat Azərbaycanda yeni yaradılan Aqrar Tədarük və Təchizat (ATT) ASC-nin iqtisadiyyata cari və potensial təsirlərini beynəlxalq təcrübə ilə müqayisə edir. Müqayisə üçün Çin Xalq Respublikası (ÇXR), Tayland və Yaponiya kimi ölkələrin kənd təsərrüfatı sektorunda qəbul etdiyi inhisarlaşma və təşkilati-bürokratik təcrübə istifadə olunub. Tədqiqatın əsas metodu kimi kənd təsərrüfatı və aqrar fəaliyyətlərin ölkə iqtisadiyyatında konkret üsul və vasitələrlə inteqrasiyasını təmin edən ÇXR, Tayland və Yaponiya kimi ölkələrin istifadə etdiyi konseptual yanaşma və institusional mexanizmlər nəzərdən keçirilir. Ümumi nəticələr ondan ibarətdir ki, Azərbaycanda ATT ASC-nin timsalında tətbiq olunan layihələr və tədbirlər planı milli iqtisadiyyatlarda şaquli inteqrasiyanı hədəfləyən formada deyil. Halbuki, özünü doğruldan təcrübələr əsasən bazar mexanizmlərini stimullaşdıran, fermer və kiçik sahibkarları dəstəkləyən, rəqabət mühiti yaradan, özəl sektor və dövlət ilə maraqların münaqişəsini azaldan institusional tədbirləri icra edən və markalşmanı mikro səviyyədə aparan yanaşma və tədbirlər planını əhatə edir.

English abstract: The significant role of the state in the integration of agriculture and agrarian sectors into the national economy and constant endeavor to increase their efficiency is a well-observed experience among the countries of the world. However, the impact of monopolies on the national economy is far from unambiguous in terms of the impact of the strategies, institutional factors, governance, and market mechanisms applied. The current study compares the prevailing and potential impacts of the newly established Agro Procurement and Supply (APS) OJSC on the economy with international experience. For comparison, the monopolies and organizational-bureaucratic practices adopted by the People's Republic of China (PRC), Thailand, and Japan in the agricultural sector were used. The primary research method considers the conceptual approach and institutional mechanisms used by countries such as China, Thailand, and Japan, which ensure the integration of agricultural and agrarian activities in the country's economy by specific methods and means. The overall result is that the project and an action plan implemented in Azerbaijan on the example of APS OJSC are not in the form of targeting vertical integration in the national economy. However, proven practices around the case countries studies on this research mainly involve approaches and action plans that stimulate market mechanisms, support farmers and small entrepreneurs, create a competitive environment, implement institutional measures to reduce conflicts of interest with the private sector and the state, and conduct branding at the micro-level.