{"title":"Enflasyon ile Mevduat ve Kredi Faizleri Arasındaki İlişki: Türkiye İçin Fisher Eşitliği Çerçevesinde Ekonometrik Bir Analiz","authors":"H. Uslu","doi":"10.31454/usb.723532","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Bu calismanin amaci; TCMB tarafindan enflasyon hedeflemesi rejiminin uygulandigi 2002:M01-2019:M01 doneminde, enflasyon ile faiz oranlari arasindaki etkilesimi, ampirik olarak analiz etmektir. Cunku Turkiye’de yuksek enflasyon sorunu devam etmektedir ve bunun nedenleri konusunda ekonomistler arasinda ve ekonomistlerle siyasetciler arasinda bir takim gorus ayriliklari bulunmaktadir. Bu yonuyle konu guncel ve ulke ekonomisi acisindan onemlidir. Analizlerde kullanilan serilerin duraganlik dereceleri; ADF, PP ve yapisal kirilmali ADF birim kok testleriyle incelenmis ve enflasyon serisinin birinci farki alindiginda, faiz serilerinin ise duzey degerlerinde duragan olduklari belirlenmistir. Seriler farkli derecelerden duragan bulundugu icin seriler arasindaki esbutunlesme iliskilerinin Sinir Testi ile arastirilmis ve modellerde kullanilan seriler arasinda esbutunlesme iliskisinin var olduguna, yani bu serilerin uzun donemde birlikte hareket ettiklerine karar verilmistir. Uzun donem analizleri, ARDL yontemiyle yapilmis ve Turkiye’deki enflasyon orani, ticari kredi faizlerindeki %1 puanlik artisin %0.25, mevduat faizlerindeki %1 puanlik artisin %0.05 puan artmis oldugu belirlenmistir. Diger yandan enflasyon oranindaki %1 puanlik artisin, ticari kredi faizlerini %0.23 puan, vadeli mevduat faiz oranlarini %0.59 puan artirmis oldugu gorulmustur. Son olarak vadeli mevduat faiz oranlarindaki %1 puanlik artisin ticari kredi faizlerini %1.04 artirdigi bulunmustur. Kisa donem analizleri de ARDL yontemiyle gerceklestirilmis ve modellerin hata duzeltme mekanizmalarinin calistigi bulunmustur. Ticari kredi faizlerinin kisa donemde de enflasyonu artirdigi, ticari kredi faizlerinin, enflasyon ve vadeli mevduat faizleri tarafindan artirildigi belirlenmistir. Ayrica enflasyonun, kisa donemde vadeli mevduat faizleri uzerindeki etkisinin istatistiksel olarak anlamli olmadigi gorulmustur. Turkiye ekonomisinde Fisher Etkisi uzun donemde gecerli iken, kisa donemde gecerli cikmamistir. Seriler arasindaki nedensellik iliskileri, Toda-Yamamoto yontemiyle incelenmis ve faiz oranlarindan enflasyona dogru bir nedensellik iliskisi soz konusu degilken, sadece enflasyondan vadeli mevduat faiz oranina dogru tek yonlu bir nedensellik iliskisinin var oldugu bulunmustur. Bu sonuc; teorik beklentilerimizle ve Fisher Esitligi ile uyumludur. Yani Turkiye’deki yaygin soylemin aksine faizler enflasyonu degil, ekonomi teorisinde yer aldigi sekliyle enflasyon, faizi etkilemektedir. Enflasyon arttikca, vadeli mevduat sahipleri, reel kazanclarini koruyabilmek icin bankalardan daha fazla faiz talep etmektedirler.","PeriodicalId":170890,"journal":{"name":"Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi","volume":"24 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2020-04-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"2","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.31454/usb.723532","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
引用次数: 2
Abstract
Bu calismanin amaci; TCMB tarafindan enflasyon hedeflemesi rejiminin uygulandigi 2002:M01-2019:M01 doneminde, enflasyon ile faiz oranlari arasindaki etkilesimi, ampirik olarak analiz etmektir. Cunku Turkiye’de yuksek enflasyon sorunu devam etmektedir ve bunun nedenleri konusunda ekonomistler arasinda ve ekonomistlerle siyasetciler arasinda bir takim gorus ayriliklari bulunmaktadir. Bu yonuyle konu guncel ve ulke ekonomisi acisindan onemlidir. Analizlerde kullanilan serilerin duraganlik dereceleri; ADF, PP ve yapisal kirilmali ADF birim kok testleriyle incelenmis ve enflasyon serisinin birinci farki alindiginda, faiz serilerinin ise duzey degerlerinde duragan olduklari belirlenmistir. Seriler farkli derecelerden duragan bulundugu icin seriler arasindaki esbutunlesme iliskilerinin Sinir Testi ile arastirilmis ve modellerde kullanilan seriler arasinda esbutunlesme iliskisinin var olduguna, yani bu serilerin uzun donemde birlikte hareket ettiklerine karar verilmistir. Uzun donem analizleri, ARDL yontemiyle yapilmis ve Turkiye’deki enflasyon orani, ticari kredi faizlerindeki %1 puanlik artisin %0.25, mevduat faizlerindeki %1 puanlik artisin %0.05 puan artmis oldugu belirlenmistir. Diger yandan enflasyon oranindaki %1 puanlik artisin, ticari kredi faizlerini %0.23 puan, vadeli mevduat faiz oranlarini %0.59 puan artirmis oldugu gorulmustur. Son olarak vadeli mevduat faiz oranlarindaki %1 puanlik artisin ticari kredi faizlerini %1.04 artirdigi bulunmustur. Kisa donem analizleri de ARDL yontemiyle gerceklestirilmis ve modellerin hata duzeltme mekanizmalarinin calistigi bulunmustur. Ticari kredi faizlerinin kisa donemde de enflasyonu artirdigi, ticari kredi faizlerinin, enflasyon ve vadeli mevduat faizleri tarafindan artirildigi belirlenmistir. Ayrica enflasyonun, kisa donemde vadeli mevduat faizleri uzerindeki etkisinin istatistiksel olarak anlamli olmadigi gorulmustur. Turkiye ekonomisinde Fisher Etkisi uzun donemde gecerli iken, kisa donemde gecerli cikmamistir. Seriler arasindaki nedensellik iliskileri, Toda-Yamamoto yontemiyle incelenmis ve faiz oranlarindan enflasyona dogru bir nedensellik iliskisi soz konusu degilken, sadece enflasyondan vadeli mevduat faiz oranina dogru tek yonlu bir nedensellik iliskisinin var oldugu bulunmustur. Bu sonuc; teorik beklentilerimizle ve Fisher Esitligi ile uyumludur. Yani Turkiye’deki yaygin soylemin aksine faizler enflasyonu degil, ekonomi teorisinde yer aldigi sekliyle enflasyon, faizi etkilemektedir. Enflasyon arttikca, vadeli mevduat sahipleri, reel kazanclarini koruyabilmek icin bankalardan daha fazla faiz talep etmektedirler.