Bütçe Şeffaflığı ve Türkiye: Açık Bütçe Endeksi Üzerinden Bir Değerlendirme

Sayıştay Dergisi Pub Date : 2022-09-20 DOI:10.52836/sayistay.1164667

Rıdvan Engi̇n

{"title":"Bütçe Şeffaflığı ve Türkiye: Açık Bütçe Endeksi Üzerinden Bir Değerlendirme","authors":"Rıdvan Engi̇n","doi":"10.52836/sayistay.1164667","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Merkezi yönetim bütçe sürecinde hazırlanan belge ve bilgilerin halka açık hale getirilmesi bütçe hakkının gereğidir. Buna istinaden bütçe yılı içerisinde hangi vergilerin toplanacağı, nerelere harcanacağı ve hangi kamusal hizmetlerin sunulacağına ilişkin halkın bilgilendirilmesi gerekmektedir ve bu ayrıca şeffaflığın özünü oluşturmaktadır. Bu çalışmada bütçe şeffaflığı teorik açıdan ele alınmakta ve Uluslararası Bütçe Ortaklığı tarafından yayımlanan Açık Bütçe Endeksi üzerinden değerlendirilmektedir. Açık Bütçe Endeksi (2021) sonuçlarına göre bütçe şeffaflığı için küresel ortalama 45 puandır. Endekste yer alan 120 ülkeden yalnızca 6’sı merkezi yönetim bütçesine ilişkin kapsamlı bilgi sunmaktadır. Bölgesel açıdan değerlendirildiğinde Batı Avrupa, ABD ve Kanada bütçe şeffaflığının en yüksek olduğu bölge iken, Orta Doğu ve Kuzey Afrika ise bütçe şeffaflığının en düşük olduğu bölgedir. 2019 ve 2021 yılı endeks verilerine göre Türkiye’nin bütçe şeffaflığı puanları küresel ortalamanın üzerinde fakat OECD ortalamasının altındadır. Endeks sonuçları belge türleri itibarıyla değerlendirildiğinde Türkiye’de bütçe şeffaflığının artırılması için bütçe öncesi raporu ile yarıyıl raporlarını zamanında yayımlaması gerekmektedir. Ayrıca vatandaş bütçe ile denetim raporlarında daha kapsamlı bilgilere yer verilmelidir.","PeriodicalId":288711,"journal":{"name":"Sayıştay Dergisi","volume":"79 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2022-09-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"1","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Sayıştay Dergisi","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.52836/sayistay.1164667","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}

引用次数: 1

Abstract

Merkezi yönetim bütçe sürecinde hazırlanan belge ve bilgilerin halka açık hale getirilmesi bütçe hakkının gereğidir. Buna istinaden bütçe yılı içerisinde hangi vergilerin toplanacağı, nerelere harcanacağı ve hangi kamusal hizmetlerin sunulacağına ilişkin halkın bilgilendirilmesi gerekmektedir ve bu ayrıca şeffaflığın özünü oluşturmaktadır. Bu çalışmada bütçe şeffaflığı teorik açıdan ele alınmakta ve Uluslararası Bütçe Ortaklığı tarafından yayımlanan Açık Bütçe Endeksi üzerinden değerlendirilmektedir. Açık Bütçe Endeksi (2021) sonuçlarına göre bütçe şeffaflığı için küresel ortalama 45 puandır. Endekste yer alan 120 ülkeden yalnızca 6’sı merkezi yönetim bütçesine ilişkin kapsamlı bilgi sunmaktadır. Bölgesel açıdan değerlendirildiğinde Batı Avrupa, ABD ve Kanada bütçe şeffaflığının en yüksek olduğu bölge iken, Orta Doğu ve Kuzey Afrika ise bütçe şeffaflığının en düşük olduğu bölgedir. 2019 ve 2021 yılı endeks verilerine göre Türkiye’nin bütçe şeffaflığı puanları küresel ortalamanın üzerinde fakat OECD ortalamasının altındadır. Endeks sonuçları belge türleri itibarıyla değerlendirildiğinde Türkiye’de bütçe şeffaflığının artırılması için bütçe öncesi raporu ile yarıyıl raporlarını zamanında yayımlaması gerekmektedir. Ayrıca vatandaş bütçe ile denetim raporlarında daha kapsamlı bilgilere yer verilmelidir.

查看原文本刊更多论文

预算权要求向公众提供中央政府预算过程中编制的文件和信息。因此，公众应了解预算年度内将征收哪些税、将在何处使用这些税以及将提供哪些公共服务，这也是透明度的本质所在。本研究从理论上分析了预算透明度，并通过国际预算伙伴关系发布的开放预算指数进行了评估。根据开放预算指数（2021 年），预算透明度的全球平均值为 45 分。在该指数的 120 个国家中，只有 6 个国家提供了中央政府预算的全面信息。从地区来看，西欧、美国和加拿大的预算透明度最高，而中东和北非的预算透明度最低。根据2019年和2021年的指数数据，土耳其的预算透明度得分高于全球平均水平，但低于经合组织的平均水平。如果按文件类型对指数结果进行分析，土耳其应按时公布预算前报告和半年报告，以提高预算透明度。此外，公民预算和审计报告中应包含更全面的信息。

本文章由计算机程序翻译，如有差异，请以英文原文为准。

求助全文

约1分钟内获得全文求助全文

来源期刊

Sayıştay Dergisi

自引率

0.00%

发文量