An Analysis Model for the Determination of Meter in Vocal Turkish Folk Music Pieces

Abstract

Bu makalede, sozlu Turk halk muzigi (THM) eserlerinin notasyonundaki en onemli unsurlardan biri olan “olcu”nun tespitine yonelik bir analiz modeli onerilmis ve bu model, ornek eserler uzerinde gerceklestirilen analizlerle aciklanmistir. Calisma ile sozlu turkulerin ezgi, ritim ve soze dair ozelliklerinin notaya daha dogru bir sekilde yansitilmasi amaclanmistir. Tarama modelinin esas alindigi calismada, veriler kaynak taramasi yoluyla elde edilmis ve onerilen analiz modelinin uygulanmasi neticesinde bulgulara ulasilmistir. Bu acidan bakildiginda calisma, mevcut uygulamalari sorgulayan ve getirdigi onerilerle alana katkida bulunmaya calisan nitel bir arastirma ozelligi gostermektedir. Calismanin orneklemi; Turkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) THM repertuvarinda bulunan ve ozellikle Tunceli, Sivas, Malatya yorelerinde karakteristik olarak gorulen, 8 ve 7 birimlik usul yapilarinin ozel bir sekilde birlesmesinden olusan turkulerden meydana gelmektedir. Soz konusu turkulerin, repertuvardaki sayilari cok olmasa da gerek nota desifresinde gerekse tartimin dogru anlasilarak icra edilmesinde cesitli guclukler cekilebilen turkuler olmasi, bu orneklem tercihinin baslica sebepleridir. Calismada olcu kavrami, ozellikle usul ile baglantili olarak degerlendirilmistir. Bu dogrultuda, analiz edilen eserlerin olculeri tespit edilirken usul yapilari esas alinmis ve bir olcu icerisinde bir usul devrinin bulunmasi anlayisi benimsenmistir. Usul yapilarinin tespitinde ise analiz bulgulari ve yoresel icralarda vurulan usullere dair bilgiler birlikte degerlendirilmistir. Calisma sonucunda; olcunun soz, ritim ve form unsurlari ile baglantili olarak tespit edilen usule gore belirlenmesi gerektigi ve repertuvarda birbirinden farkli olculerle notaya alinmis olan orneklem eserlerinde ortak bir usul yapisi oldugu sonucuna varilmistir.