KLASIK AZERBAYCAN EDEBIYATINDA YUSUF’UN HİKAYESİ: DİNİ VE EDEBİ PARALELLİKLER

Abstract

Dini hikayeler, Orta Çağ Doğu edebiyatında yaygın mevzulardandır. Klasik Azerbaycan edebiyatına bakıldığında özel ilgi uyandıran konulardan biri de Yakup peygamberin oğlu Yusuf’un hikayesidir. Makalede Yusuf’un hikayesi Kutsal Kitaplara ve edebi örneklere dayanarak mükayise edilmiştir. Burada Yusuf’un niteliklerile diğer kardeşlerden farklı olması, bu yüzden kardeşlerinde kıskançlık uyandırması, haset sebebinden onun kuyuya atılması ve tüccarlara köle olarak satılması, Yusuf’un sahibinin ilgisini kazanması ve sahibinin karısının kötü davranışı, Yusuf’un hapse atılması, onun rüya tabiri yeteneği ve hükümdarın rüyasını doğru tabir etdiği için hapisden çıkması, sarayda yüksek mevki kazanması, evlat acısı yüzünden Yakup’un gözlerinin kör olması ve bu gibi konular aksedilmiştir. Makalede bu konu Kutsal kitaplar ve edebi örneklerle paralel olarak incelenmiştir. Yusuf’un hikaye, Tevrat ve Kur’an-ı Kerim’den örnekler ve klasik Azerbaycan edebiyatının önde gelen temsilcileri olan Katran Tebrizi’nin (1012-1091), Aynalkudat Miyaneci’nin (1099-1131), Nizami Gencevi’nin (1141-1209), Hakani Şirvani’nin (1126-1199), Evhedi Maragai’nin (1274-1338) ve İmadeddin Nesimi’nin (1369-1417) eserlerile karşılaştırılmış şekilde araştırılmıştır. Makaledeki bu karşılaştırmada amaç, Orta Çağ Azerbaycan edebiyatında Yusuf peygamberin hayat hikayesi üzerinden dini ve edebi bir paralellik kurmakdır.