ПАМІЖ ПАЭТЫКАЙ І РЭЧАІСНАСЦЮ: РАННЯЯ ТВОРЧАСЦЬ АНАТОЛЯ СЫСА

Abstract

Artykuł poświęcony jest wczesnej twórczości Anatola Sysa (1959–2005) – jednego z założycieli grupy literackiej „Tutejsi”, wybitnego poety o tragicznym losie. Niezwykła osobowość i twórczość Anatola Sysa już za życia poety zaczęły obrastać licznymi mitami i legendami, które przybrałyna sile po jego śmierci. Jednym z mitów jest przekonanie o braku w twórczości Sysa wczesnych, uczniowskich wierszy, które świadczyłyby o pracy poety nad opanowaniem warsztatu literackiego i artystycznym odzwierciedlaniem rzeczywistości. Autor artykułu analizuje wiersze z rękopiśmiennego archiwum poety, odnalezionego w 2011 roku przez Alesia Bialackiego i Eduarda Akulina, i dochodzi do wniosku, że większość studenckich wierszy Anatola Sysa napisanych w latach 1978–1982 to teksty artystycznie niedoskonałe, z wyraźnym naśladownictwem twórczości Maksima Bahdanowicza. Jedynie w nielicznych wierszach, takich jak: Я ўваходжу ў каляю... [Wchodzę w koleinę…], Застолле [Uczta], У сасновым лесе [W sosnowym lesie], Усявышняму [Wszechmogącemu], można dostrzec zapowiedź znakomitych utworów ze zbiorów Агмень [Ognisko] (1987), Пан Лес [Pan Las] (1988) і nieopublikowanego tomu Ягамосць [Jegomość] (początek lat 90. ХХ wieku). Artykuł pokazuje ewolucję twórczości Anatola Sysa od uczniowskiego podporządkowania się zasadom poetyki i tradycyjnej wersyfikacji, do uobecnienia tragizmu białoruskiej historii i  współczesności, od kopiowania poetyckich wzorców i szablonów,do egzystencjalnego doświadczenia rzeczywistości i ukazania jej przy pomocy charakterystycznych obrazów artystycznych i asocjacji poetyckich.