KAMUSAL VE KENTSEL ALANLARDA SANATIN İŞLEVİ VE ETKİSİ DIEGO RIVERA VE JEAN-MICHEL BASQUIAT

Abstract

Meksikalı sanatçı Diego Rivera Kamusal alanların duvarlarına Meksika tarihini öğretmek amaçlı Eğitim Bakanı Jose Vasconcelos tarafından görevlendirilir. Bakan okuma yazma bilmeyenlerin %80 oranında olduğu Meksika’da kamu binalarının duvarlarına halkın kendi tarihini onları eğitmek ve kalkındırmak amacı ile resmettirmek ister.Teknik Emekçiler, Ressamlar ve Heykeltraşlar Sendikası adına imzalanan ‘Toplumsal, Siyasal ve Estetik Bildirge’de’ ifade edilen ‘Meksika halkının sanatı (...) halka aittir, büyüktür, halka ait olduğu için de kolektiftir.’ Diyerek yola çıkan bir ekibin yapacağı eserin özgün düşüncesinin desteklenmesiyle kolektif sanat ilk kez olumlu görülür. Jean-Michel Basquıat ise 1970’li yılların sonuna doğru Amerika’da ırkçılık karşıtı çalışmaları, söylemleri, graffitilerle dikkat çeken ilk siyahi sanatçıdır. Graffitiyle Kentsel yaşamın gerçeklerini, görünmeyenlerini, ölümü, kent sokaklarında yaşanan olayları New York metrosunun ve sokaklarının duvarlarına çizer. Andy Warhol, Madonna gibi sanatçılarla tanışması, arkadaş olması ise onu daha çok tanınır kılar. “Derdinin sanat yapmak değil, para kazanmak” olduğunu söyler. New York metrosunun duvarlarına resim yapan Afro American sokak sanatçılarına polisin uyguladığı şiddeti görmezden gelemez ve graffitilerinde bunu çizerek karşı duruşunu gösterir. Sokaklarda tek derdi resim ve graffiti yapmak olan ama ırkçılıkla karşı karşıya kalan bu nedenle baskı ve fiziksel şiddete maruz kalıp, hayatını kaybeden arkadaşları olmuştur. Kamusal alanlarda büyük duvar resimleri yapan devrimci kişiliğiyle tanınan Meksika’lı bir sanatçı ve kendisini ifade etmek, ırkçılığa karşı durmak, kentsel yaşamın sorunlarını dile getirmek için resim yapan başka bir sanatçının, sanatının işlevi ve etkisi üzerinde durmak, onların perspektifinden sanata bakarak, anlamak amacıyla bu çalışma yapılmıştır. Literatür tarama tekniği ile veri toplanmış ve Hermeneutik (yorumsama) yöntemiyle de veriler değerlendirilmiştir. ‘Hermeneutik, genel anlamda, herhangi bir ifade, anlam, metin ya da sanat eserini yorumlama sanatıdır’.