Dıfferent Reflectıons of Polıtıcal and Ideologıcal Elements ın Translatıons of Elveda Gülsarı Novel

Abstract

Bu çalışmada, Cengiz Aytmatov’un Elveda Gülsarı romanının dört farklı çevirisinde, siyasal olay ve kavramların yansıtılmasındaki farklılıklar incelenmiştir. Edebi metinler birebir çeviri tekniği ile değil anlama dayalı çeviri tekniği ile kaynak dilden başka bir dile aktarılır. Bu aktarım neticesinde çevirmenlerin akademik, kişisel özelliklerine; tercihlerine ve kullandıkları yöntemlere, yaklaşımlara göre aynı eserin çevirilerinde birtakım farklılıklar görülebilir. Bu durum edebi dilin zenginliği açısından kaçınılmazdır. Her bir çevirmen, kendi edebi üslubuna göre eseri yeniden şekillendirir. Elveda Gülsarı romanında da bahsedilen sebeplerden dolayı birtakım farklılıklar tespit edilmiştir. Çeviriler karşılaştırıldığında dil ve anlatımı, temayı, olay örgüsünü, şahıs ve mekân özelliklerini, zamanı etkileyen farklılıklar olduğu görülür. Bu çalışmada özellikle Sovyetler Dönemi’nde ortaya çıkan Komsomol, kolhoz, sovhoz kurumları ile kulak, sömürge kelimelerinin, çevirilerde kullanılıp kullanılmasının kurguya olan etkisi incelenmiştir. Yine Sovyetler Dönemi’ne ait siyasal olayların yansıtılmasındaki farklılıklar tespit edilmiş, kurguya olan etkisi değerlendirilmiştir. Bu bağlamada Tahir Alangu tarafından çevrilen, ilk basımı 1969 yılında Kopar Zincirlerini Gülsarı adıyla yapılan 2005 tarihli 3. baskı, Güneş Bozkaya tarafından çevirisi yapılan 1973 tarihli ilk baskı, Refik Özdek tarafından çevrilen ve ilk basımı 1993 yılında yapılan 2021 tarihli 38. baskı, Mehmet Özgül tarafından çevirisi yapılan 2017 tarihli 1. baskı ele alınmıştır.