Antaŭparolo: 70 jaroj de CED, kiajn ŝanĝojn alfrontis la mondaj lingvo-problemoj intertempe?

Abstract

En 1952, CED estis fondita de Ivo Lapenna por antaŭenigi la sciencan studon de Esperanto kaj ties diversaj aplikoj en ĉiuj vivosferoj. La sinteno, kiu tiam orientis CED estis ke la lingva diverseco de la mondo konsistigis barilon kiu malfaciligis internacian komunikadon. Konsekvence, se estis ununura mondlingva problemo, ni klopodu trovi ununuran solvon. Pro tio, la tiama nomo de CED estis Centro de Esploro kaj Dokumentado pri la Monda Lingvo-Problemo, kies ununura lingvo-problemo havus kiel eblan solvon la ampleksan akcepton de Esperanto. Tamen, tiu sinteno ŝanĝiĝis inter interlingvistoj en la 1970-aj jaroj. La kreskanta uzado de hegemoniaj lingvoj (kiel la angla) en internacia komunikado, la sciencoj kaj edukado (inter aliaj spacoj) evidentigis aliajn problemojn, kie ne-denaskaj parolantoj de la koncerna hegemonia lingvo (aŭ denaskaj parolantoj kiu parolis malpli laŭnorman formon de ĝi) suferis lingvan diskriminacion.