Is er toekomst voor onlinezittingen in de ­rechtspraak?

Abstract

Toegang tot de rechter is een van de fundamenten van onze democratische rechtsstaat. Door de coronamaatregelen konden fysieke zittingen in de beginfase van de lockdown echter niet doorgaan. Voor urgente zaken moest dus, zoals Bregje Krijnen schrijft, een oplossing worden gevonden. Een van die oplossingen was het houden van online (via Skype en telehoren) en telefonische zittingen. Inmiddels zijn er weer veel zittingen waarbij procespartijen fysiek aanwezig zijn in de rechtszaal. Maar nog steeds vinden er onlinezittingen plaats en de rechtspraak zal langzamerhand de balans opmaken of en in welke gevallen dergelijke zittingen ook na de crisis een toekomst hebben. Bregje Krijnen heeft de voors en tegens vanuit het perspectief van een familierechter beschreven. Wij zullen in deze bijdrage reageren met bevindingen uit wetenschappelijk onderzoek naar onlinezittingen en een literatuurstudie die is verricht in het kader van een onderzoek in opdracht van ZonMw naar de gevolgen van de coronacrisis voor de rechtspraak.1 Inmiddels zijn er in Nederland, maar ook in het buitenland, studies verricht naar de vooren nadelen van ‘zittingen op afstand’. Dat onderzoek beperkt zich niet tot het familierecht, maar heeft ook en vooral betrekking op strafen vreemdelingenrecht. Dat laatste komt vooral, omdat in deze rechtsgebieden al langer zittingen vanuit detentiecentra via videoconferentie (ook wel telehoren genoemd) plaatsvinden. We hebben geen uitgebreide literatuurstudie verricht, dus we pretenderen geenszins volledig te zijn in deze bijdrage.